وی ادامه داد: نکته دیگر این است که نباید در این ایام از تلاوت قرآن در لحظات روضه خوانی و مداحی غافل شد. امام حسین(علیه السلام) در روز تاسوعا خواستار تاخیر یک روزه نبرد با دشمن شدند و در شب عاشورا ضمن اینکه به یاران خود فرصت انتخاب برای بازگشت و دست شستن از ادامه جنگ را دادند، فرمودند که می خواهم نماز بخوانم و قرآن تلاوت کنم.
وی با بیان اینکه تلاوت قرآن بخشی از مناجات امام در آخرین شب حیات این جهانی ایشان بود، گفت: روایات مختلفی در این زمینه وجود دارد و بنده در جایی دیدم که ایشان در آن شب سوره آل عمران را قرائت کرده اند. همچنین بعد از شهادت شهدای کربلا، سر مبارک امام(علیه السلام) در حال تلاوت قرآن بود. در حالیکه متأسفانه در عزاداری های ما به قرآن کم توجهی می شود. حداقل بهتر است در کنار مداحی و روضه‌خوانی، فرصتی به تلاوت قرآن اختصاص دهیم و فضای جلسه را رنگ و بوی قرآنی ببخشیم.
چشم انداز شخصی
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان در ادامه سخنانی را درباره موضوع «چشم انداز شخصی» بیان کرد و گفت: دنیا یک سیستم است و سیستم در ساده ترین تعریف خود منظومه ای به هم پیوسته از اجزاء، ابعاد و عناصر متعدد است که هر کدام از یک شان استقلالی و یک شان ارتباطی برخوردار هستند. مثلا خودرو، رایانه و… سیستم هایی برخوردار از اجزاء مختلفی مانند پیچ، مُهره و… هستند که هرکدام از آنها به خودی خود دارای یک شأن و جایگاه است و از کنار همدیگر قرار گرفتنشان نیز شان ارتباطی آنها تعیین می شود.
وی ادامه داد: اگر این اجزاء را از هم جدا کنیم، احتمالاً سبدی از وسایل مفید خواهیم داشت که هریک به تنهایی قادر به انجام اموری محدود است، اما وقتی درکنار هم قرار می گیرند و ارتباط سیستمی پیدا می کنند، قابلیت جدیدی در آنها پیدا می شود که هرگز در تک تک آنها به خودی خود وجود ندارد.
وی با بیان اینکه دنیا هم چنین وضعیتی دارد و ما جزئی از اجزای منظومه بزرگ آن هستیم، اظهار کرد: هر یک از ما دارای یک شأن استقلالی هستیم که شامل شغل، شخصیت، جنسیت، خانواده و … ما است، اما تا وقتی که شان ارتباطی ما با دنیا برقرار نشود هیچ اتفاق جدیدی رخ نمی دهد و شان استقلالی به خودی خود دارای ارزش نخواهد بود.
حجت الاسلام قطبی افزود: ارزش وجوی انسان ها متفاوت است و وقتی دارای یک شبکه سیستمی و به هم پیوسته شدند هر یک از آنها در رابطه با سیستم یک شان تازه پیدا می کند و کارکرد جدیدی برای آنها تعریف می شود. وقتی جامعه را یک سیستم و شبکه بهم پیوسته فرض کنیم باید نقش استقلالی را به نقش ارتباطی خود اضافه کنیم. اگر توانستیم این دو نقش را به درستی پیدا کنیم و بدانیم به تنهایی و در شبکه ارتباطی چه جایگاهی داریم، آن وقت حاصل این مسئله هویت، شانیت، کارکرد و جایگاه ما خواهد شد.
وی با بیان اینکه این مسئله امروز با نام «پرسونال برندینگ» یا چشم انداز شخصی شناخته و مطرح شده است، گفت: این موضوع برای ما طلبه ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. اگر ما در فعالیتهای علمی، فرهنگی و تبلیغی به دنبال شان و جایگاه طلبگی مان هستیم، باید شان و نقش ارتباطی خود را در این سیستم پیدا کنیم و این کاری دشوار است. باید بدانیم که آیا صرفا یک مُهره ریز و کوچک در این سیستم هستیم و یا جزئی مهم که حضورش فایده و تاثیری بر کل سیستم دارد؟ حذف هر یک از این اجزا در کل منظومه خللی ایجاد می کند و ما باید خودمان را پیدا کرده و بدانیم که جایگاه و نقشمان در این میان کجاست؟
وی با تأکید بر اینکه طلبه ها در محدوده پیدا کردن نقش ارتباطی خود همواره به یک خطای استراتژیک دچار بوده اند، بیان کرد: خطای استراتژیک به معنای خطایی است که مسیر ما را به کلی منحرف کرده و مقصد را تغییر می دهد. هرچند از شما می خواهم فعلا در این‌باره قضاوت و داوری لحظه ای نکنید و قدری به آن بیندیشید، اما بدانید که خطای ما این است که هریک به تنهایی خود را متولی همه امور دینی جامعه می دانیم، برای خود شأن کوچک شده‌ای از نبوت قائل هستیم و خود را به تنهایی به جای کل سیستم قرار داده ایم.
وی ادامه داد: درست است که خداوند همه بندگان را در برابر جامعه مسئول می داند، اما باید بدانیم که هر کدام در چه جایگاهی وظیفه داریم و البته این به معنای تعطیلی دین نیست. اگر نبی مکرم اسلام در برابر تمامی ابعاد جامعه وظیفه و رسالت داشت، این رسالت امروز بین همه علما توزیع شده و هر کدام از ما با همدیگر مبلغ آن دینی هستیم که نبی مکرم آورد. لذا به تنهایی مدعی و متولی همه امور دینی نیستیم.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان یادآور شد: ای وای از زمانی که یک طلبه در حال انجام کاری است و یک مرتبه احساس می کند وظیفه دیگری هم دارد! او در این وضعیت ضربه بزرگی به خودش، جامعه و دین می زند. در حالیکه باید کاری را که مشغول انجام آن است به درستی به پایان برساند.
وی با بیان اینکه طبق سخنان اطرافیان امام خمینی رحمت الله علیه، ایشان به عنوان شخصیتی مدبر، حکیم، دین شناس، عارف، فقیه و فیلسوف اولویت اصلی شان در انجام کارها همیشه یکی بود، اظهار کرد: مقام معظم رهبری هم امروز این اولویت بندی را در نظر می گیرند و یک مرتبه در میانه یک کار آن را رها نمی کنند.
وی تأکید کرد: پس اگر برای خود یک قله در نظر بگیریم و سایر امور را در دامنه آن قرار دهیم موجب موفقیت ما خواهد شد، اما اگر یک مرتبه این قله را تغییر دهیم، باعث می شود که هرم مسئولیت هیچگاه شکل نگیرد.
هدف اصلی ما استقرار دین است
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با بیان اینکه هدف اصلی استقرار دین است و در این راه ابتدا باید بدانیم در کجا قرار گرفته و چه قابلیت و خاصیتی در اختیار داریم، اظهار کرد: اینکه جایگاه خود را در این سیستم پیدا کنیم کاری بسیار بسیار دشوار است، اما باید آن را پیدا کنیم تا بدانیم در منظومه حاکمیت دینی چه جایگاهی داریم.
وی ادامه داد: در قدم اول باید بدانیم این سیستم بزرگ و ابعاد، اجزاء و اضلاع آن چیست. تاکنون حدود ده تا دوازده دیدگاه در این زمینه ارائه شده و عده ای تقریراتی درباره آن بیان کرده اند. مثلا حجت الاسلام قرائتی معتقد است که طلبه ها باید هم فعالیت علمی کنند و هم تبلیغی. لذا ایشان مطالعه می کند، تفسیر می نویسد و خودش در منبر برای مردم سخنرانی می کند. در این نگاه یک پیوستار علمی و تبلیغی درست شده و برش ها از هم جدا نمی شوند.
وی افزود: عده ای دیگر هم معتقدند علما باید در رأس هرم کار علمی انجام داده و عده ای دیگر در قاعده هرم با مردم مرتبط شوند. حال می توان پرسید کدام دسته موفق تر عمل کرده اند و نوع ارتباط های آن ها را بررسی و تحلیل کرد.
قطبی با بیان اینکه بخش دوم این مسیر عبارت از شناخت فضای پیرامون است، اظهار کرد: ما باید فضای پیرامون خود را اعم از عالم دیجیتال، تکنولوژی، دامنه معنایی رفتار، اتفاقات دنیا و … بشناسیم تا غافلگیر نشویم. اگر این فضای عظیم را نشناسیم و نتوانیم آن را به درستی تحلیل کنیم، نمی توانیم ارتباطمان را با این سیستم دریابیم. مانند ظرفی که در کنار یک کارخانه قرار دارد و خیال می کند بخشی از این سیستم است! ولی نیست. نقش ارتباطی این سیستم چنین است که اگر جزئی از آن حذف شود، سیستم دچار نقص و کارکردش دچار آسیب می شود. باید پرسید آیا ما در فضای عمومی چنین نقشی داریم؟
وی شناخت «خود» بر اساس جایگاه استقلالی و ارتباطی را سومین مولفه در این مسیر دانست و عنوان کرد: این خودشناسی به معنای شناخت رزومه، نام، نام خانوادگی و … نیست و شامل مواردی مانند قدرت فهم، ذائقه، علایق درونی، جایگاه اجتماعی، سواد علمی و …است. اینکه بدانیم در کجا و چطور به درد می خوریم و مثلا اگر قدرت عقلی و تحلیلی یا فن بیان خوبی داریم باید در کدام قسمت فعال شویم.
وی افزود: بخش چهارم که بخش دشواری است، این است که بدانیم این مُهره با چنین قابلیت هایی باید به چه چیزی تبدیل شود تا مثمر ثمر باشد.
ابلاغ سند 1414 از سوی شواری عالی حوزه های علمیه
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان همچنین با اعلام خبر ابلاغ سند 1414 از سوی شواری عالی حوزه های علمیه گفت: در این سند که نقشه راهی برای آینده حوزه های علمیه است عرصه فعالیتهای حوزویان در پنج دسته بیان شده است.
وی ادامه داد: دسته نخست، رسالت های علمی است که شامل تحقیق، پژوهش مطالعه و… است. دسته های دوم تا پنجم نیز شامل عرصه های فرهنگی تبلیغی، فرهنگی تربیتی، فرهنگی مدیریتی و مناصب روحانیت است. در این سند اضلاع پنجگانه ای فرض شده که شاید بتوان مبانی دیگری نیز به آن اضافه کرد.
وی تاکید کرد: چشم انداز شخصی به معنای چشم اندازی است که تعیین می کند هر یک از ما طی چند سال آینده در کجا قرار داریم و چه نقش و فایده ای برای کل سیستم تبلیغی داریم.
وی افزود: مثلا شخصیتی مانند شهید مطهری را در نظر بگیرید. ایشان چون حلقه نیاز زمان خود را می شناخت، ضریب و دامنه تاثیر خود را نسبت به دیگران افزایش داد. همچنین حضرت امام خمینی(ره) هرچند از حیث فقهی نسبت به برخی از علما و مراجع بزرگ همچون آیت الله بروجردی کمتر در زمینه فقهی فعالیت کردند، اما چون می دانستند در چه فضایی حضور دارند و محیط را می شناختند، دین را از حوزه شخصی به دنیای جمعی کشانده و شعاع تاثیرشان بسیار افزایش یافت.
حجت الاسلام قطبی با بیان اینکه مباحث دیگری نیز در این چشم انداز مطرح و در تعیین دورنمای آن موثر است، گفت: این موارد شامل این است که باید خود را با چه افق های فکری دیگری پیوند بزنیم. مثلا همسر من در من تاثیر دارد و چشم انداز من با چشم انداز همسرم گره می خورد، چون تاثیر دوسویه و دائمی دارد. شهر، استاد، فرزند و … نیز با میزان های متفاوت در چشم انداز شخصی من تاثیر دارند.
وی خاطرنشان کرد: بنابراین باید مسیر فهم بیرونی، سیستمی، درونی و ایجاد پیوند را در نقشه ارتباطی خود دنبال کنیم و این کار با مطالعه، تحقیق، دغدغه مندی، پرس و جو از دیگران و … همراه است. در کار طلبگی باید با مردم ارتباط داشت و سبک زندگی و رفتاری آنها را پذیرفت و از آن مطلع بود. گاهی ما یک هیمنه علمی برای خود درست کرده و از جامعه غافل می شویم. هرچند باید در عین زندگی با مردم، هسته مرکزی علمی خود را فراموش نکنیم.
