به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، در این نشست، محسن دهقانی، نویسنده کتاب و کارشناس اخلاق و تربیت مرکز ملی پاسخ‌گویی به سؤالات دینی به ارائه محتوای کتاب پرداخت و در ادامه، محمد بیرانوند، نویسنده و پژوهشگر و محمد تقیان، کارشناس و مشاور خانواده به نقد کتاب پرداختند.
دهقانی ضمن اشاره به ضرورت تعیین مخاطب در تدوین هر اثر اظهار کرد: لازم است در حوزه نشر، مرز بین مخاطب متخصص و مخاطب عام کاملاً مشخص شود. برای مخاطب متخصص، استفاده از اصطلاحات فنی، ارجاعات فراوان و دسته‌بندی‌های متعدد، امری لازم، ضروری و مورد نیاز است، اما دانستن این موارد برای مخاطب عام نه تنها جذابیتی ندارد، بلکه ملال‌آور و خسته‌کننده است. مخاطب عام انتظار دارد مطلب و محتوای کتاب به‌صورت خلاصه، روان و ساده، به دور از هرگونه اضافه‌گویی در اختیار وی قرار گیرد.
وی افزود: شاید بتوان یکی از عوامل کاهش سرانه مطالعه در جامعه را همین عدم رعایت ایجاز و اختصار برای مخاطب عام دانست. لذا، براساس این ساختار جدید، کتاب در سه فصل به این شرح تدوین شد؛ ابتدا در فصل اول به مقدمه‌ای کوتاه درباره قوانین تربیت از جمله قانون تأمین نیازها اعم از روحی و جسمی، تعیین اهداف، دیدگاه و مسیر‌ها(مثل دیدگاه تربیت توحیدی یا غیرتوحیدی)، ایجاد روحیه حق‌پذیری و… اشاره شده و در ادامه، شش عامل مؤثر در تربیت همچون محیط، والدین و… مورد بررسی قرار گرفته است. سپس روش‌های تربیتی در دو فصل با عنوان روش‌های تربیتی ایجابی (۲۳ روش) و روش‌های تربیتی سلبی (۱۰ روش) در ساختاری سهل و روان به مخاطب ارائه شده است.
نویسنده کتاب «جعبه ابزار تربیت» اضافه کرد: در فصل اول ضمن اشاره به روش‌های تربیتی ایجابی نظیر محبت، بازی، تشویق، تعامل مثبت و…، به این نکته اشاره شده که الزامی در تقدم و تأخر این روش‌ها وجود ندارد، اما در فصل دوم که روش‌های تربیتی سلبی مانند امر و نهی، اخطار، تهدید، محروم‌سازی، سرزنش، جریمه و… بیان شده، لزوم رعایت تقدم و تأخر در این روش‌ها مورد تأکید قرار گرفته است. برای مثال، والدین مجاز به استفاده از روش سرزنش و جریمه در ابتدای تربیت و تعامل با کودک نیستند، چراکه مراحل روش تربیتی سلبی باید کاملاً به ترتیب و منطبق با فهرست مندرج در کتاب اجرا شود.
وی به تألیف جلد دوم کتاب نیز اشاره کرد و گفت: برای تکمیل مباحث مطرح شده در این اثر، جلد دومی با عنوان «بچه‌های پردردسر» در دست چاپ است.
کاربردی بودن کتاب «جعبه ابزار تربیت»
در ادامه، بیرانوند، نویسنده و پژوهشگر به نقاط مثبت این اثر اشاره کرد و متن شیوا و روان، وجود رویه ثابت در بیان روش‌های تربیتی (بیان روش، تعریف، شاخه‌بندی و ارائه تکنیک‌های اجرایی آن)، انتخاب دریچه مناسب برای ورود به بحث با طرح سؤال و درگیر کردن ذهن والد را نمونه‌هایی از این نقاط مثبت دانست. همچنین جای خالی نوع نگاه نویسنده به انسان، معرفی نکردن مکتب، مبانی و اصول تربیتی و روانشناسی به‌کار رفته در اثر و پیروی نکردن از شیوه‌نامه نگارش آثار علمی استاندارد را از معایب کتاب دانست.
تقیان، کارشناس و مشاور خانواده نیز مهم‌ترین نقطه قوت کتاب «جعبه ابزار تربیت» را کاربردی بودن آن برای والدین به‌سبب مثال‌های عینی و مصداقی دانست و به نقاط ضعف آن از جمله بیان ناقص نیازهای فرزند همچون لحاظ نکردن نیازهای فکری و عقلی، ارجاع ندادن راهکارها و تکنیک‌های ارائه شده به آیات و روایات، درج نکردن متن عربی ادعیه استفاده شده، بهره نادرست از روش تربیتی ایجابی غرقه‌سازی، تعریف نادرست روش سلبی جریمه، اشتباه در قلمداد کردن رقص به‌عنوان نوعی تفریح حتی با وجود توضیح نویسنده مبنی بر صحیح نبودن این مطلب، اشاره ناقص به ۱۲ هوش انسان از جمله هوش‌های منطقی و ریاضی، بیانی، کلامی و مذهبی و اشاره نکردن به تربیت جنسی که یکی از نیازهای مهم نسل جدید است، پرداخت.
دهقانی، نویسنده کتاب در پایان ضمن استماع نظر ناقدان بر صحت استفاده از سبک نوشتاری جدید خود تأکید کرد و گفت: مشغولیت‌های فراوان، کم‌حوصلگی و علاقه به دریافت اصل مطلب در کمترین زمان، از مشخصات مخاطب عام امروزی است که باید با لحاظ کردن آن به تولید محتوا پرداخت و قالب‌های جدیدی در نگارش تدوین کرد، چون نیاز مخاطب که غالبا مادران دهه ۶۰ و ۵۰ هستند، با استفاده از ساختارهای مرسوم گذشته پاسخ داده نمی‌شود.
وی در خصوص استفاده نکردن از متن عربی روایات، اظهار کرد: روایات و ادعیه به‌مثابه کلاس درسی است که باید محتوای آن به‌طور کامل دریافت شود و به‌صورت محصولی مناسب در اختیار مخاطب قرار گیرد. بنابراین، لزومی به استفاده از تعابیر عربی روایات نیست. همچنین گستردگی بحث تربیت جنسی و روش‌های خاص آن، سبب انتقال این بحث به جلد دوم شد.
