وی به بیان توضیحاتی درباره نقش و اهداف دفتر تبلیغات اسلامی و مخاطبان آن پرداخت و گفت: دفتر تبلیغات اسلامی یک نهاد حوزوی و انقلابی است که در دل حوزه علمیه، با اهداف فرآوری محصولات و ارتباط بین جامعه و حاکمیت ایجاد شده است. در واقع، مأموریت دفتر تبلیغات اسلامی ایجاد یک حلقه وصل بین حوزه علمیه، حاکمیت و جامعه است. با توجه به اینکه مقام معظم رهبری رئیس و هیئت امنای دفتر تبلیغات اسلامی را برای یک دوره پنج ساله منصوب می‌کند، یک نگاه جامع و از بالا بر این نهاد حاکم است. به همین دلیل، ما در دفتر تبلیغات اسلامی اجرای منویات و دستورات مقام معظم رهبری را وظیفه خود می‌دانیم.
حجت‌الاسلام احمدیان ادامه داد: نکته‌ای که چند بار از سوی مقام معظم رهبری تکرار شده و من آن را مطالبه ایشان از دفتر تبلیغات اسلامی می‌دانم، این جمله معروف است که: «دفتر تبلیغات اسلامی نماد روشنفکری حوزه است.» این مطالبه به این معناست که دفتر تبلیغات اسلامی باید نماد روشنفکری حوزه باشد. وقتی قرار است نماد روشنفکری باشیم، باید سازوکارها را با اقتضائات و مبانی روشنفکری پیش ببریم و برای رسیدن به اهداف برنامه‌ریزی کنیم. شاید یکی از دلایلی که دفتر تبلیغات اسلامی در سال‌های مختلف تلاش کرده انعطافی در فعالیت‌هایش داشته باشد، همین دستور روشنفکری است. تصور می‌کنم در سال‌های اخیر، دفتر رشد کرده و به جایگاه فعلی خود رسیده است. البته این به معنای آن نیست که وضع ما بسیار مطلوب است؛ ما از وضع مطلوب فاصله داریم، اما به خودمان نمره قبولی می دهیم.
وی افزود: مخاطب اصلی ما جامعه و حاکمیت است و در دوره‌های مختلف، وزنه توجه به سمت یکی از دو مخاطب سنگینی کرده است. یعنی گاهی توجه به جامعه افزایش پیدا کرده و گاهی توجه به حاکمیت، اما ارتباط ما با حوزه قابل اندازه‌گیری نیست، زیرا قرار است محصولات حوزه با واسطه‌گری ما به مخاطب برسد. طی پنج سال گذشته، تمرکز ما بر مخاطب عمومی یعنی جامعه بود، اما برنامه‌ریزی پنج سال آینده دفتر تبلیغات اسلامی به سمت حاکمیت است. این موضوع در شورای اندیشکده و برنامه‌ریزی دفتر تبلیغات اسلامی به‌صورت جدی مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت و در نهایت، نتیجه این شد که باید وزنه توجه به سمت حاکمیت را بیشتر کنیم.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان در خصوص دلایل افزایش توجه به سمت حاکمیت گفت: یکی از دلایل مهمی که باعث تغییر مخاطب ما شد، تجربه سال‌های اخیر و محدودیت‌های طبیعی دفتر تبلیغات اسلامی در حوزه‌های مختلف است. به‌طور مثال، ما بودجه قابل توجهی در مقایسه با دیگر دستگاه‌های علمی و فرهنگی نداریم. اگر قرار به مدیریت این بودجه باشد، با خدمات‌دهی به مراجعی که سرچشمه‌های تصمیم‌گیری در امور فرهنگی کشور هستند، تأثیر ما بیشتر خواهد بود. در نتیجه، وزنه توجه ما به سمت حاکمیت بیشتر شده است.
وی به ارزیابی تأثیر دفتر تبلیغات اسلامی در جامعه پرداخت و اظهار کرد: نمره دادن در مسائل فرهنگی بسیار دشوار است. ما قطعاً نتوانسته‌ایم جریان جامعه را تغییر دهیم، همان‌گونه که دیگران نمی‌توانند چنین ادعایی داشته باشند، اما توانسته‌ایم در حد بضاعت و توان خود بر جامعه تأثیر بگذاریم. البته از این میزان تأثیرگذاری راضی نیستیم و برای همین به دنبال کارها و ایده‌های جدید هستیم. می‌توان پرسید اگر فعالیت‌های دفتر تبلیغات اسلامی نبود، چه اتفاقی می‌افتاد؟ برای مثال، دانشگاه توانسته مشکلات علمی و صنعتی را حل کند؟ قطعاً نه، اما آیا هیچ تأثیری هم نداشته است؟ رشد مراسم مذهبی در ۳۰ سال اخیر یک نمونه از تأثیر سازمان‌های مختلف فرهنگی از جمله دفتر تبلیغات اسلامی است. باید فکر کرد اگر این سازمان‌ها وجود نداشتند، آیا چنین رشدی صورت می‌گرفت یا نه؟
حجت‌الاسلام احمدیان شکاف بین مردم و حاکمیت را یکی دیگر از دلایل تغییر جهت دفتر تبلیغات اسلامی دانست و بیان کرد: در دفتر این احساس پدید آمد که ما نسبت به حاکمیت وظیفه جدی‌تری داریم و می‌توانیم با کمک خود این شکاف را پر کنیم. در دفتر تبلیغات اسلامی، ادبیاتی با نام «مسئله‌محوری» شکل گرفته است. ما از حدود هشت سال پیش به سمت مسئله‌محوری رفتیم و به این نتیجه رسیدیم که با کارکردمحوری نمی‌توان مشکلی را حل کرد. هر مجموعه‌ای که در کشور ما مسئله‌محور بوده، اعم از نهادهای فرهنگی و اقتصادی، موفق بوده است. در مجموعه‌های کارکردمحور، یک‌سری فعالیت‌های مشخص انجام می‌شود و توجهی به حل یک مسئله خاص وجود ندارد.
وی ادامه داد: یکی از مشکلات کشور ما همین کارکرد محوری است. نهادهای مختلفی در کشور برای حل مشکلات مختلف تلاش می‌کنند، اما از آنجایی که ما یک هدف خاص را در برنامه‌ریزی کشور دنبال نمی‌کنیم، این فعالیت‌ها ثمری ندارد. از نظر من، تعدد دستگاه‌های فرهنگی برای کشور مفید است، ولی این امر نافی وجود یک اتاق فکر واحد برای تصمیم‌گیری درباره مسائل فرهنگی کشور نیست. در دفتر تبلیغات اسلامی، تلاش ما این بوده که به سمت ایده مسئله‌محوری حرکت کنیم و تجربه این ایده را به‌عنوان نمونه به دستگاه‌های مختلف کشور ارائه دهیم. ارزیابی کلی ما این است که این ایده، مدل موفقی بوده و نتایج بسیار خوبی داشته است.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان به بیان چیستی و چالش‌های جهاد تببین پرداخت و گفت: اولین چالش جهاد تبیین این است که خود این مسئله نیازمند تبیین است. طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب، تبیین با تبلیغ متفاوت است. تبیین به معنای روشنگری و هم‌خانواده «بینه» به معنای استدلال است. پس ما برای تبیین نیازمند استدلال قوی هستیم و برای استدلال قوی، احتیاج به فهم و زبان گفت‌وگوی مشترک داریم. این تفاوت تبیین با تبلیغ سنتی است. ما برای تبیین به لوازم و مقدماتی نیازمندیم که هنوز نتوانسته‌ایم آنها را فراهم کنیم که همان زبان و فهم مشترک است. چرا عده‌ای حاکمیت را متهم به دروغگویی می‌کنند و در مقابل، حاکمیت آنها را متهم به دروغگویی می‌کند؟ این امر نشان‌دهده این است که ما مبانی مشترکی نداریم. ابتدا باید این مبانی مشترک را فراهم کنیم و تا زمانی که این اتفاق رخ ندهد و محیط و بستر گفت‌وگوی سالم ایجاد نشود، نمی‌توانیم تبیین به معنای روشنگری را انجام دهیم.
وی تصریح کرد: منظور رهبر معظم انقلاب از جهاد تبیین، تبیین دستاوردهای نظام بوده است و دلیل آن به مطالبه ایشان برای ایجاد تمدن نوین اسلامی بازمی‌گردد. ایجاد یک تمدن، ارکان و اضلاعی دارد. نظریه‌های مختلفی در این خصوص وجود دارد، اما آنچه مورد قبول همگان است، سه ضلع سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است. این سه ضلع، سه رکن ایجاد یک تمدن هستند. اگر ما در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی پیشرفت‌هایی داشته باشیم، اما در حوزه فرهنگی کاری از پیش نبریم، تمدن شکل نخواهد گرفت. همه این سه رکن باید با هم رشد کنند.
حجت‌الاسلام احمدیان دستور رهبر معظم انقلاب مبنی بر جهاد تبیین را ناظر به بعد فرهنگی تمدن دانست و افزود: برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، باید در جامعه امید و خودباوری ایجاد کنیم. نسلی که قرار است آن تمدن را ایجاد کند، باید از نظر فرهنگی، هویت ایرانی اسلامی داشته باشد. این نسل باید آرمان‌های انقلابی، امید به آینده و اعتماد به نفس داشته باشد. اعتماد به نفس و امید به آینده فقط با تبیین به‌وجود می‌آید. تلاش ما این است که این آرمان‌ها و ارزش‌ها را در نسل آینده به‌وجود آوریم و در حد خودمان در تربیت نسل جدید تأثیرگذار باشیم.
وی مهم‌ترین دستاورد دفتر تبلیغات اسلامی را مدل «مسئله‌محوری» دانست و اظهار کرد: ایده مسئله‌محوری می‌تواند به‌عنوان نماد روشنفکری، به‌صورت جدی دنبال شود. این ایده به دلیل پیشینه حدوداً هشت ساله، قابلیت این را دارد که به‌صورت علمی ارزیابی و نقد شود، به همین دلیل می‌توان آن را دستاورد بزرگی در حوزه فرهنگ به حساب آورد. این مدل در نمایشگاه دستاوردهای دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان ارائه شد.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان به بخش‌های مختلف این نهاد اشاره کرد و درباره فعالیت آنها گفت: دفتر تبلیغات اسلامی چهار حوزه فکری و فرهنگی برای خود ترسیم کرده است که هر کدام از این چهار حوزه، مسائلی را ذیل میزهای تخصصی بررسی می‌کنند، مثل میز خانواده، میز اسلامی‌سازی علوم انسانی و… . هر کدام از این میزها یک یا دو مسئله ریز و تخصصی را دنبال می‌کنند. مثلاً، در میز خانواده ما در پی حل همه مشکلات خانواده نیستیم، بلکه یک مسئله برای خود تعریف کردیم و آن تأثیرگذاری بر آمار طلاق در پنج سال اول میان زوجین است. دیگر مشکلات برای ما فاقد اهمیت نیستند، اما طبق بررسی‌های انجام شده، ما فقط ظرفیت حل همین مشکل، آن هم به‌صورت جزئی را داریم.
