به گزارش روابط عمومی دفتر تبغیات اسلامی اصفهان، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی در نشست علمی “تبیین روش محدثان متکلم” در دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان اظهار داشت: امیدواریم در این جلسات گامی در جهت احیای معارف اهل‌بیت(س) و روشن شدن ابعاد اعتقادىى علوم آل محمد(ع) برداریم.
وی با اشاره به فرهنگ درخشان تشیع، گفت: امیدواريم كه با چنین جلساتی، پاره‌ای از غفلت‌ها و کم‌توجهی به این قسمت از اندیشه دینی و معرفتی را کم کنیم و در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها در قلمرو علوم اسلامی با نگاه دیگر و تأملی دوباره به ميراث وحيانى بیندیشیم.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى با بیان اینکه محدثان متکلم جریانی است بسیار بزرگ و كهن كه در عصر حضور ائمه(ع) بزرگترين نقش را در انتقال معارف ناب وحيانى به نسل هاى بعدى داشته اند، خاطرنشان کرد: با كمرنگ شدن نقش احاديث در پيكره دانش كلام از مدرسه بغداد و نيز با با روى كار آمدن اخباری‌گری در سده هاى اخير، تقریباً توجه به محدثان متکلم به فراموشی سپرده‌شده است.
لزوم توجه به روش‌شناسی در فهم توسط محدثان متکلم
وی بصائر الدرجات و کافی را نمونه‌ای عالی از آثار محدثان متکلم عنوان کرد و افزود: نباید میراث كهن حدیثی و همه محدثان را با این نگاه که گردآوری کننده حديث بودند، بنگريم، چراکه محدثان متكلم یک روش‌شناسی ويژه در فهم معارف داشته‌اند و معتقد به اجتهاد عقلانى در منابع وحيانى بودند
سبحانی اظهار داشت: محدثان متکلم کسانی هستند که نه‌تنها میراث روایی را بازشناسی و نگاهداری می‌کنند بلکه معتقد بوده‌اند كه مجموعه این میراث نشان از یک منظومه کامل معرفتی دارد و تنها با يك نگاه جامع و دستگاهمند مى توان معارف وحيانى را به چنگ آورد.
وی با بیان اینکه همه اصحاب اهل بيت (ع) بر اين باور بودند كه عقل انسان، حجت نهائى است و در عين حال خردورزى صحيح هم نيازمند مراجعه به وحى و بهره گيرى از روشنگرى هاى قرآن و معصومان است، افزود: متکلمان یا اصحاب کلام در بين شيعه از قرن دوم رواج تام يافتند و آنها سعى مى كردند كه با دريافت معارف ناب اهل بيت(ع) به نظريه پردازى در موضوعات اعتقادى بپردازند ولى در مقابل، محدثان متكلم با تعقل در منابع وحيانى، نتيجه اجتهاد خويش را در قالب عباراتِ روايات و در تنظيم و تبويب كتاب هاى روائى مى گنجاندند.
عضو انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه قم اظهار داشت: محدثان متکلم معتقدند بهترین ادبیات و الگو برای ارائه معارف عقلانی در خود معارف كتاب و سنت وجود دارد و ما براى براى معارف عاليه اعتقادى نيازمند تعابير بشرى نيستيم، يكى از تفاوت هاى محدثان با متكلمان در همين ناحيه بوده است.
اهتمام به حدیث و توجه به تصحیح آن از جمله وظایف حوزویان است
حجت الاسلام و المسلمين رضا مختارى پژوهشگر، مصحح متون و استاد حوزه علمیه گفت: یکی از وظایف ما در این زمان اهتمام به حدیث و توجه به تصحیح آن ازلحاظ شکل، ضبط و اعراب است.
وى اظهار داشت: همان‌طور که می‌دانید احادیث بعد از قرآن مهم‌ترین منبع اسلامی است.
مدير موسسه كتابشناسى شيعه با بیان اینکه علما کتب روایی را چندین بار بررسی می‌کردند تا از لحاظ رجالی، روایی و شرایط موردنظر اسلامی با مشکلی مواجه نباشد، گفت: فرزند علامه حلی (ره) گفته بنده چند بار تهذیب شیخ طوسی را پیش پدر خواندم.
غفلت در تصحیح متون حدیثی بعد از پیدایش صنعت چاپ
پژوهشگر، مصحح متون و استاد حوزه خاطرنشان کرد: بعد از پیدایش صنعت چاپ در تصحیح متون حدیثی یک غفلتی صورت گرفته و آن‌هم توجه به شکل، ضبط و اعراب در تبدیل نسخه‌های خطی به نسخه‌های چاپی است.
وی با بیان اینکه کلمات عربی در جملات با تغییر یک اعراب معنی و مفهوم متفاوت پیدا می‌کند، گفت: یکی از وظایف ما در این زمان اهتمام به حدیث و توجه به تصحیح آن ازلحاظ شکل، ضبط و اعراب است.
نهج‌البلاغه پرتیراژترین کتاب حدیثی شیعه
مختاری با بیان اینکه نهج‌البلاغه پرتیراژترین کتاب حدیثی شیعه است، اظهار داشت: در چاپ این کتاب شریف باید به نسخه‌های خطی و معتبر آن توجه ویژه داشت تا خدای‌ناکرده جمله‌ای از آن کم یا افزایش پیدا نکند. در تصحیح متون باید به مصادر مختلفی که در آن حدیث ذکرشده، سلسله روایت و رجال آن توجه شود.
این پژوهشگر و استاد حوزوی با بیان اینکه متأسفانه برخی از احادیث با شکل و ضبط خلاف آنچه بوده در میان مردم مشهور شده است، اظهار داشت: به‌همین دلیل برخی از بزرگان علمای دین هنوز برای بیان برخی از احادیثی که دارای اهمیت هستند به کتب نسخی مراجعه می‌کنند. اهتمام به حدیث، تصحیح متون و نشر احادیث اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) داشته باشیم.
کتاب تحقیق “بصائر الدرجات” در اصفهان رونمایی شد
در ادامه این مراسم آئین رونمایی و بررسی تحقیق بصائر الدرجات ظهر امروز با حضور حجت‌الاسلام سبحانی معاون فرهنگی، ارتباطات و امور بین‌الملل موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، حجت‌الاسلام قطبی رئیس میز تخصصی توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن و محمدکاظم محمودی در دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان انجام گرفت.
این کتاب حاصل تحقق محقق محمدکاظم محمودی از جلد دوم مجموعه تراث الاسلامیه؛ بصائر الدرجات فی علوم آل محمد علیه‌السلام محمد بن الحسن فروخ الصفار القمی (290 ق) است.
گفتنی است محمد بن الحسن فروخ الصفار القمی از اصحاب امام حسن عسکری(ع) و از علمای مشهور قرن سوم هجری است.
وی با اشاره به فرهنگ درخشان تشیع، گفت: امیدواريم كه با چنین جلساتی، پاره‌ای از غفلت‌ها و کم‌توجهی به این قسمت از اندیشه دینی و معرفتی را کم کنیم و در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها در قلمرو علوم اسلامی با نگاه دیگر و تأملی دوباره به ميراث وحيانى بیندیشیم.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى با بیان اینکه محدثان متکلم جریانی است بسیار بزرگ و كهن كه در عصر حضور ائمه(ع) بزرگترين نقش را در انتقال معارف ناب وحيانى به نسل هاى بعدى داشته اند، خاطرنشان کرد: با كمرنگ شدن نقش احاديث در پيكره دانش كلام از مدرسه بغداد و نيز با با روى كار آمدن اخباری‌گری در سده هاى اخير، تقریباً توجه به محدثان متکلم به فراموشی سپرده‌شده است.
لزوم توجه به روش‌شناسی در فهم توسط محدثان متکلم
وی بصائر الدرجات و کافی را نمونه‌ای عالی از آثار محدثان متکلم عنوان کرد و افزود: نباید میراث كهن حدیثی و همه محدثان را با این نگاه که گردآوری کننده حديث بودند، بنگريم، چراکه محدثان متكلم یک روش‌شناسی ويژه در فهم معارف داشته‌اند و معتقد به اجتهاد عقلانى در منابع وحيانى بودند
سبحانی اظهار داشت: محدثان متکلم کسانی هستند که نه‌تنها میراث روایی را بازشناسی و نگاهداری می‌کنند بلکه معتقد بوده‌اند كه مجموعه این میراث نشان از یک منظومه کامل معرفتی دارد و تنها با يك نگاه جامع و دستگاهمند مى توان معارف وحيانى را به چنگ آورد.
وی با بیان اینکه همه اصحاب اهل بيت (ع) بر اين باور بودند كه عقل انسان، حجت نهائى است و در عين حال خردورزى صحيح هم نيازمند مراجعه به وحى و بهره گيرى از روشنگرى هاى قرآن و معصومان است، افزود: متکلمان یا اصحاب کلام در بين شيعه از قرن دوم رواج تام يافتند و آنها سعى مى كردند كه با دريافت معارف ناب اهل بيت(ع) به نظريه پردازى در موضوعات اعتقادى بپردازند ولى در مقابل، محدثان متكلم با تعقل در منابع وحيانى، نتيجه اجتهاد خويش را در قالب عباراتِ روايات و در تنظيم و تبويب كتاب هاى روائى مى گنجاندند.
عضو انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه قم اظهار داشت: محدثان متکلم معتقدند بهترین ادبیات و الگو برای ارائه معارف عقلانی در خود معارف كتاب و سنت وجود دارد و ما براى براى معارف عاليه اعتقادى نيازمند تعابير بشرى نيستيم، يكى از تفاوت هاى محدثان با متكلمان در همين ناحيه بوده است.
اهتمام به حدیث و توجه به تصحیح آن از جمله وظایف حوزویان است
حجت الاسلام و المسلمين رضا مختارى پژوهشگر، مصحح متون و استاد حوزه علمیه گفت: یکی از وظایف ما در این زمان اهتمام به حدیث و توجه به تصحیح آن ازلحاظ شکل، ضبط و اعراب است.
وى اظهار داشت: همان‌طور که می‌دانید احادیث بعد از قرآن مهم‌ترین منبع اسلامی است.
مدير موسسه كتابشناسى شيعه با بیان اینکه علما کتب روایی را چندین بار بررسی می‌کردند تا از لحاظ رجالی، روایی و شرایط موردنظر اسلامی با مشکلی مواجه نباشد، گفت: فرزند علامه حلی (ره) گفته بنده چند بار تهذیب شیخ طوسی را پیش پدر خواندم.
غفلت در تصحیح متون حدیثی بعد از پیدایش صنعت چاپ
پژوهشگر، مصحح متون و استاد حوزه خاطرنشان کرد: بعد از پیدایش صنعت چاپ در تصحیح متون حدیثی یک غفلتی صورت گرفته و آن‌هم توجه به شکل، ضبط و اعراب در تبدیل نسخه‌های خطی به نسخه‌های چاپی است.
وی با بیان اینکه کلمات عربی در جملات با تغییر یک اعراب معنی و مفهوم متفاوت پیدا می‌کند، گفت: یکی از وظایف ما در این زمان اهتمام به حدیث و توجه به تصحیح آن ازلحاظ شکل، ضبط و اعراب است.
نهج‌البلاغه پرتیراژترین کتاب حدیثی شیعه
مختاری با بیان اینکه نهج‌البلاغه پرتیراژترین کتاب حدیثی شیعه است، اظهار داشت: در چاپ این کتاب شریف باید به نسخه‌های خطی و معتبر آن توجه ویژه داشت تا خدای‌ناکرده جمله‌ای از آن کم یا افزایش پیدا نکند. در تصحیح متون باید به مصادر مختلفی که در آن حدیث ذکرشده، سلسله روایت و رجال آن توجه شود.
این پژوهشگر و استاد حوزوی با بیان اینکه متأسفانه برخی از احادیث با شکل و ضبط خلاف آنچه بوده در میان مردم مشهور شده است، اظهار داشت: به‌همین دلیل برخی از بزرگان علمای دین هنوز برای بیان برخی از احادیثی که دارای اهمیت هستند به کتب نسخی مراجعه می‌کنند. اهتمام به حدیث، تصحیح متون و نشر احادیث اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) داشته باشیم.
کتاب تحقیق “بصائر الدرجات” در اصفهان رونمایی شد
در ادامه این مراسم آئین رونمایی و بررسی تحقیق بصائر الدرجات ظهر امروز با حضور حجت‌الاسلام سبحانی معاون فرهنگی، ارتباطات و امور بین‌الملل موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، حجت‌الاسلام قطبی رئیس میز تخصصی توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن و محمدکاظم محمودی در دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان انجام گرفت.
این کتاب حاصل تحقق محقق محمدکاظم محمودی از جلد دوم مجموعه تراث الاسلامیه؛ بصائر الدرجات فی علوم آل محمد علیه‌السلام محمد بن الحسن فروخ الصفار القمی (290 ق) است.
گفتنی است محمد بن الحسن فروخ الصفار القمی از اصحاب امام حسن عسکری(ع) و از علمای مشهور قرن سوم هجری است.
