وی با اشاره به فقر حوزه اندیشه در کشور که مهمترین چالش فرهنگی را شکل می‌دهد، گفت: سطح فکری و معرفتی جامعه در حوزه مباحث ارزشی و دینی نسبت به انتظاری که از یک جامعه اسلامی می‌رود، پایین است. شاید به حسب مقایسه بتوان گفت نسبت به جوامع دیگر از سطح خوبی برخوردار هستیم، اما در قیاس با جامعه‌ای که نظام اسلامی در آن حاکمیت دارد، انتظار می‌رود که سطح بینش و نگرش مردم در رابطه با حوزه‌های معرفتی بالاتر باشد.
حجت‌الاسلام قطبی افزود: چالش بعدی، آشفتگی‌هایی است که در حوزه‌های رفتاری شاهد هستیم، از عفاف و حجاب و مسائل جنسی گرفته تا شبهات فکری و آشفتگی‌هایی که در عرصه اخلاق و روابط اجتماعی وجود دارد. اگر سیمای ظاهری و رفتارها و فرهنگ عمومی جامعه‌ای مطلوب نباشد، به مسئله‌ای نگران کننده تبدیل می‌شود. ما محاسن و ارزش‌های فرهنگی موجود در جامعه را نادیده نمی‌گیریم، ولی انتظاری که وجود دارد، بسیار بالاتر است تا شاهد شرایط فرهنگی مطلوب‌تری باشیم.
وی با بیان اینکه ممکن است چالش‌های مدیریتی و اجرایی در هر استانی متفاوت باشد، خاطرنشان کرد: در عرصه مدیریت فرهنگی در استان اصفهان دو ضعف جدی وجود دارد که اگر مرتفع شود، می‌توان نسبت به آینده وضعیت فرهنگی استان امیدوار بود. ضعف اول این است که متولیان امور فرهنگی و مسائل اجتماعی در سطح استان صرفا رویه مدیریت کردن را در پیش گرفته و کمتر به دنبال تعالی و ارتقاء فکری و معرفتی خود هستند، یعنی غالبا درگیر فعالیت‌های اجرایی شده‌اند و بیشترین هم‌و‌غم آنها مصروف تنظیم روابط و مناسبات کاری و نحوه اداره یک ارگان است، نه ارتقاء دادن آن و ایجاد رشد فکری و معرفتی.
رییس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان ادامه داد: ضعف بعدی که کاملا در فضای فرهنگی مشهود و پر رنگ است، فقدان روحیه نوآوری و آفرینشگری می‌باشد؛ یعنی تحول‌گرا و خلاق نیستیم و خرد و اندیشه خود را به کار نمی‌گیریم تا فعالیت‌های فرهنگی و هنری مرتبا نو به نو شده و در آنها تغییر و تحول ایجاد شود، ضریب تأثیر آنها افزایش یابد و ارتباط بیشتری با نیازهای جامعه پیدا کند.
قطبی ادامه داد: حرکت به سمت رشد و تعالی خرد و اندیشه و دستیابی به دانش برتر و نیز تقویت روحیه تحول‌گرایی، آفرینشگری و تغییرپذیری متناسب با اقتضائات روز می‌تواند جهش بزرگی را در عرصه فرهنگ و هنر جامعه رقم بزند.
وی اضافه کرد: بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی که در حال حاضر انجام می‌شود، با پنجاه سال پیش هیچ تفاوتی ندارد، در حالی که نیازها و اقتضائات جامعه بسیار عوض شده و ما خود را با آنها تطبیق نداده و در نظام‌های آموزشی، تربیتی و تبلیغی خود تحول ایجاد نکرده‌ایم. به طور مثال پنجاه سال پیش اگر کسی می‌خواست به تئاتر برود، راحت‌تر می‌توانست این کار را انجام دهد تا زمان حاضر، آن هم به رغم اینکه این همه ابزار و امکانات وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه برقراری یک رابطه و نسبت میان دین و فرهنگ به نوع نگاه ما بستگی دارد، گفت: اگر از منظر حاکمیت ارزش‌های دینی به جامعه نگاه کنیم، بعضی از رفتارها در جامعه با آرمان اسلامی فاصله دارد و جامعه باید خود را ارتقاء دهد تا بتواند به حیات طیبه دست پیدا کند.
رییس میز توسعه و تعمیق فرهنگ قرآنی کشور اضافه کرد: اگر از زاویه اجتماعی که بر اساس هنجارهای عرفی پذیرفته شده داوری می‌کند، نگاه کنیم، جامعه ما در مقایسه با جوامع دیگر در بعضی از زمینه‌ها پیشگام است؛ مثلا مشارکت اجتماعی در جامعه ما خوب است و تجمعات مذهبی بسیار پر رنگ هستند، ولی در زمینه‌هایی نظیر فرهنگ شهروندی فاصله زیادی با جوامع دیگر داریم، بنابراین از منظر فقهی، با یک‌سری از کسری‌ها مواجه هستیم و از زاویه نگاه جامعه‌شناسانه و مقایسه‌ای نیز دستاوردها و نواقصی وجود دارد.
وی تصریح کرد: اگر بخواهیم میانگین بگیریم، در مجموع جامعه‌ای با ظاهر موجه و مردمان متدین و با اخلاقی هستیم، ولی با انتظار و آرمان مورد نظر خود فاصله داریم. آرمان ما این است که وقتی برای خرید به بازار می‌رویم، مطمئن باشیم کسی ما را فریب نمیدهد یا زنان جامعه اطمینان داشته باشند که کسی درصدد آزار و اذیت آنها نیست و یا استخدام در مراکز مختلف بر پایه رقابت صحیح و توانمندی صورت می‌گیرد، در حالی که واقعیت جامعه صد در صد این‌گونه نیست.
