به گزارش ایکنا از اصفهان، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرسول موسوی، مدیر گروه علوم قرآن و حدیث مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی(ره) در نشست علمی «مشارکت مردمی در نظام اجتماعی از منظر قرآن کریم» که به همت مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی(ره) و معاونت پژوهش مدرسه علمیه تخصصی مجتهده امین(ره) وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان به صورت برخط برگزار شد، به در پیش بودن انتخابات ریاست‌جمهوری اشاره و اظهار کرد: یکی از مباحث مهم در نظام جمهوری اسلامی ایران، انتخابات است که حضور مردم را در حمایت از نظام تبیین می‌کند. همزمانی این انتخابات با عید سعید غدیر خم را نیز به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم خداوند آنچه را مطلوب خود است، برای ما رقم بزند.
وی در خصوص مردم و مشارکت مردمی توضیح داد: واژه «مردم» به انسان‌هایی اطلاق می‌شود که دارای اشتراکات و جهت اشتراکی هستند. مقصود از «مشارکت مردمی» نیز تبیین جایگاه و نقش مردم در اهداف، آرمان‌ها و ساختار کشور است. «نظام اجتماعی» نیز وجود روابط مطلوب میان نهادهای متعدد در جامعه به منظور کارآمدی و رشد اهداف آن را نشان می‌دهد.
مدیر گروه علوم قرآن و حدیث مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی(ره) تصریح کرد: شهید صدر ابتکاری به نام «روش استنطاقی» را در تفسیر موضوعی قرآن کریم به کار گرفت که برگرفته از کلام امیرالمؤمنین(ع) است که فرمود: «این قرآن در برابر شماست، از آن استنطاق کنید» و به بیان دیگر، آن را به سخن آورید. اگرچه ۱۴۰۰ سال از ظهور اسلام می‌گذرد؛ اما می‌توان مسائل مورد نياز جامعه را از منظر قرآن نیز مورد بررسی قرار داد. در روش استنطاقی می‌توان مفاهیم جدیدی از قرآن برداشت کرد. شناسایی آیات، روش شناسایی، تطبیق مفهومی، استخراج حکم و پیام و مقوله‌بندی از جمله مراحل روش استنطاقی به شمار می‌رود که برگرفته از کتاب‌های شهید صدر است.
وی ادامه داد: کلمه «ناس» در قرآن به معنای تمام مردم یا توده‌های مردم بیان شده است. قرآن به مردم در آغاز پیدایش آنها با عنوان «امت واحده» اشاره دارد و وحدت مردم همان ایجاد نظام اجتماعی است. علامه طباطبایی(ره) نیز کلمه «رابطوا» در سوره آل عمران را به روابط اجتماعی و تشکیل جامعه تعبیر کرده است.
اشاره به وجود اختلاف میان مردم در قرآن کریم
موسوی بیان کرد: رسیدن به رستگاری و سعادت نیز در گرو ایجاد نظام اجتماعی است. قرآن کریم سطحی از اختلاف میان مردم را پذیرفته و بخشی از این اختلافات همچون تفاوت در جنسیت زن و مرد را طبیعی می‌داند. بعضی از اختلافات نیز به تفاوت در قوم و قبیله و یا اختلافات فرهنگی برمی‌گردد که یکی از حکمت‌های آن، آزمایش مردم و رشد آنهاست.
وی یادآور شد: بر اساس آیات قرآن، اگر خداوند مقرر می‌فرمود، مردم را به همان شکل امت واحده حفظ می‌کرد. از سوی دیگر، اختلافی که منشأ ظلم و ستم باشد، در قرآن پذیرفتنی نیست و خداوند از مردم می‌خواهد تا در برابر آن ایستادگی کنند. ارزش‌گذاری و بها دادن به مردم نیز ویژگی دیگری‌ست که در قرآن کریم به شکل‌های متعدد بیان شده است.
مدیر گروه علوم قرآن و حدیث مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی(ره) تأکید کرد: در اوایل انقلاب و با مطرح شدن واژه جمهوری اسلامی، دو دیدگاه شکل گرفت. یک دیدگاه خواهان نظام دموکراتیک بود، به این معنا که در همه عرصه‌ها و زمینه‌ها به مردم بها داده شود. دیدگاه دیگر چنین بیان می‌کرد که مردم برای فهم و اجرای دین نمی‌توانند نقشی ایفا کنند و از همین‌رو با واژه حکومت اسلامی به جای جمهوری اسلامی موافق بود.
وی توضیح داد: امام خمینی(ره) جمهوریت نظام اسلامی را مطرح کرد و رهبر معظم انقلاب نیز در سخنرانی‌های متعدد بر مردم‌سالاری دینی تأکید دارد. ایشان بیان می‌کند که ما به جمهوریت اعتقاد داریم و آن را ابزاری برای قدرت نمی‌دانیم، کمااینکه جمهوریت برخاسته از متن دین و قرآن است.
موسوی اضافه کرد: واژه «ناس» ۲۴۷ مرتبه در قرآن کریم تکرار شده است و حتی سوره‌ای نیز با همین نام وجود دارد. خطاب‌های بسیاری هم با عبارت «یا ایها الناس» در قرآن به چشم می‌خورد
وی ادامه داد: مسئولیت‌پذیری در قرآن کریم از اولین ویژگی‌های مردم است و ابعاد متعددی چون بعد اجتماعی و سیاسی دارد. قیام برای خدا به صورت فردی و جمعی نشان از مسئولیت سیاسی مردم است. در قرآن کریم مسئولیت اولیه حکومت، یعنی ایجاد عدالت نیز برعهده مردم قرار دارد. برخی واژه قسط و عدل را به یک معنا می‌گیرند؛ اما معنای قسط، اجرای عدالت و کاربردی کردن آن در همه زمینه‌های اجتماعی است. به عبارت دیگر، حکومت، ابزاری برای اجرای عدالت از سوی مردم به شمار می‌رود.
اهمیت التزام به قوانین در قرآن کریم
مدیر گروه علوم قرآن و حدیث مؤسسه آموزش عالی حوزوی علامه مجلسی(ره) با اشاره به آموزه‌های قرآن کریم گفت: هنگامی که حکومتی ایجاد کردید و آن حکومت نیز قوانینی پایه‌گذاری کرد، به آنها ملتزم باشید. البته قوانین نباید از قسط و عدل خارج شوند. همان‌طور که خداوند از واگذاری مسئولیت‌‌ها و شایسته‌سالاری در قرآن کریم سخن می‌گوید، از مردم نیز انتظار دارد تا به عدالت رفتار کنند. مسئولیت ما در خصوص حضور در اجتماع و شرکت در انتخابات نیز به قبل از انتخابات و بعد از آن تقسيم می‌شود.
وی در پایان تأکید کرد: اقتضای ایمان چنین است که مؤمنان بیشتر در صحنه حضور پیدا کنند؛ زیرا اهل ایمان مسئولیت مردمی را به نحو احسن و با تعهد انجام می‌دهند. خداوند در قرآن کریم بر اتکا به توده مردم تأکید دارد و به فهم نسبی آنها اصالت بخشیده است.
