وی ادامه داد: خط دیگر خط فقهی عرفانی است که علمای این خط هم فقیه بودند و هم عارف، نوع دیگر که در دوره قاجار تا به امروز ادامه داشته است، خطی است که علامه درچه‌ای داشته است که به عنوان خط فقهی محض از آن یاد می‌شود، البته به این معنا نیست که فقط متخصص فقه هستند بلکه رنگ غالب آنها فقه است و شاگردان مختلفی از گرایش‌های علمی مختلف در این مکتب تربیت شدند.
حجت الاسلام رهدار با اشاره به اینکه آیت الله درچه‌ای معاصر و مقارن با نهضت مشروطه بوده است، اظهار کرد: نهضت مشروطه یک وجوه سیاسی تاریخی دارد و از منظر فقه نیز اهمیت آن در این زمینه است که رسائل فقه سیاسی توسط حدود 100 فقیه و عالم نوشته شده است و نزدیک به 50 رساله آن در دسترس است.
رییس مؤسسه فتوح اندیشه خاطرنشان کرد: نهضت مشروطه از این جهت باید مهم باشد که عرصه و عصری است که بسیاری از مسائل غرب جدید وارد فضای اندیشه‌ای ما شده و فقها و علمای آن عصر آن مفاهیم را در دستگاه فقاهت خود آورده و مورد تأمل قرار داده‌اند..
پادزهر علما در مقابل چهره های مختلف غرب در دوره های مختلف
وی با بیان اینکه غرب مدرن در کشور ما با چهره کلامی وارد شده است، تصریح کرد: عمدتا این چهره غالب غرب در ایران عصر صفوی است که عالمان دینی برای این چهره غرب پادزهر کلامی تولید کردند و کتبی در رد مسیحیت نوشتند، چهره دوم حضور غرب در ایران چهره سیاسی، نظامی و اقتصادی غرب است که عمدتا در آغاز قاجار در ایران وارد شده و در آستانه مشروطه نیز همین چهره بوده است و برون‌داد آن تحمیل جنگ ایران و روس و قراردادهای اقتصادی ننگین از نتایج این چهره بوده است.
حجت الاسلام رهدار راه اندازی نهضت‌های ضد استعماری و ضد استکباری را پادزهر علما علیه چهره غرب در دوران قاجار توصیف کرد و گفت: نهضت‌ها گاهی ملی و گاهی منطقه‌ای بوده‌اند، چهره سوم غالب غرب در ایران چهره فرهنگی نرم افزاری است که از آستانه مشروطه تا به امروز در ایران حضور داشته است و با ارائه مفاهیمی مثل مساوات و حقوق بشر خود را معرفی کرده است و نهضت مشروطه یکی از نهضت‌هایی است که برون‌داد این چهره غرب است.
وی رسائل فقه سیاسی را پادزهر علما علیه چهره فرهنگی نرم افزاری غرب دانست و اظهار کرد: مرحوم علامه درچه‌ای در این دوره سهم داشته است، هم در نگارش رسائل سیاسی که مرحوم درچه‌ای در موسوعه فقهی خود در جلد 23 یک جلد کامل را به رسائل فقه سیاسی در زمینه ولایت فقیه اختصاص داده است و احیای این کتاب جای تقدیر دارد.
رساله مفصل آیت الله درچه ای در زمینه ولایت فقیه
رییس مؤسسه فتوح اندیشه با بیان اینکه مرحوم آیت الله درچه‌ای بحث‌های تفصیلی در خصوص ولایت فقیه دارد، عنوان کرد: ایشان حدود 200 صفحه به مسأله ولایت فقیه پرداخته است که یکی از شاهکارهای نوشته شده در این زمینه است و باید یکی از متون فقه سیاسی ما در تبار فقه سیاسی امام خمینی دانسته شود.
حجت الاسلام رهدار در ادامه افزود: مرحوم درچه‌ای در اصفهان در زمانی زندگی می‌کرده است که علما به دو دسته مشروطه‌خواه و مشروعه خواه تقسیم می‌شدند که هر دو دسته از علمای توانمند و دارای وزن علمی بودند، علامه درچه‌ای، شیخ فضل الله نوری و علمایی از این دست جزء مشروعه خواهان بودند همچنان که در جبهه علمای مشروطه خواه مرحوم آخوند خراسانی و میرزای نایینی و علمای بزرگ دیگری بوده‌اند، در هر دو بخش شاهد حضور علمای وارسته زیادی هستیم.
وی اختلاف بر سر مشروطه و مشروعه را برخاسته از اجتهاد علما دانست و خاطرنشان کرد: اگرچه مشروطه نتیجه تلخی داشت اما سرمایه‌ای شد برای نهضت انقلاب اسلامی و برای امام خمینی.
آیت الله درچه ای محور مکتب اصفهان و فقه سیاسی اصفهان در سده اخیر
رییس مؤسسه فتوح اندیشه با اشاره به عظمت حوزه علمیه اصفهان از زمان صفویه تا تأسیس حوزه علمیه قم، تصریح کرد: تا پیش از تأسیس حوزه علمیه قم حوزه اصفهان حوزه مادر در کل سرزمین بوده است و یک حوزه قوی و غنی و عالم خیز و عالم پرور است و برگزیدن یک شخص در بین این علما به عنوان تتمه فقه سیاسی اصفهان کار بسیار دشواری است.
وی ادامه داد: پس از تأمل درباره همه علمای عظیم الشأن اصفهان به نظر می‌آید شاخص فقه سیاسی اصفهان در سده اخیر مروح علامه درچه‌ای است، فقیهی که در فقاهت ایشان تردیدی نیست، فقیهی که چندین مرجع تقلید در پای مکتب فقهی ایشان تلمذ کرده‌اند و چند ده مجتهد مسلم در مکتب این شخصیت بزرگ تربیت شده‌اند و علمای بسیاری در پای مکتب ایشان تربیت شده‌اند.
حجت الاسلام رهدار آیت الله درچه‌ای را شخص شخیص مکتب فقه سیاسی اصفهان ذکر کرد و گفت: حتی مرحوم آقانجفی هم به رغم وزانت و اعتبار علمی که داشتند در اندازه مروح علامه درچه‌ای توفیق در تربیت شاگردان تراز اول نداشته است و با قاطعیت می‌تواند از مرحوم علامه درچه‌ای از محور مکتب فقه سیاسی اصفهان معاصر و حتی محور مکتب فقه اصفهان معاصر یاد کرد.
آیین گرامیداشت یکصدمین سال رحلت آیت الله العظمی سید محمد باقر درچه‌ای(ره) توسط دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان و با همکاری مرکز مدیریت حوزه علمیه استان اصفهان، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان، مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد اصفهان، مرکز تحقیقات رایانه ای حوزه علمیه اصفهان، مؤسسه فتوح اندیشه و صدا و سیمای مرکز اصفهان به صورت وبینار روز پنجشنبه 27 آذر 1399 برگزار و هم اکنون به صورت آفلاین از طریق نشانی dte.bz/mmdd قابل مشاهده است.
مشاهده در خبرگزاری رسا
مشاهده در خبرگزاری ایرنا
مشاهده در خبرگزاری تسنیم
مشاهده در خبرگزاری شبستان
مشاهده در روزنامه اطلاعات
