يكي از اساسي ترين مسايل خانوادگي، رسيدگي به وضع اقتصادي آن است كه بر مرد واجب است در حد متعارف و معمول، وسايل رفاه و آسايش زندگي را فراهم آورد. در اين راستا، به ويژه در زماني كه جامعه دچار بحران اقتصادي و تورم مي باشد، آموزه هاي ديني در پايداري خانواده نقش مهمي را ايفا مي نمايند كه از آن جمله زهد و ساده زيستي است.
اگر نظري به اختلافات ميان زن و شوهر بيندازيم كه گرمي و طراوت زندگي را هدف قرار گرفته و چه بسا سبب از هم پاشيدن آن شده اند، مسايل اقتصادي و فشارهاي مادي جاي زيادي را به خود اختصاص داده است. بسياري از مشكلات اقتصادي در خانواده از دلبستگي هاي مادي و فريفتگي به تجملات نشأت مي گيرد كه سبب زياده جويي و اسراف گشته و بار سنگيني بر نظام اقتصادي خانواده وارد مي نمايد.
چه بسيار اختلافاتي كه از تجملات و دكوراسيون منزل، مُبل و انواع لباس و زيور آلات و … سرچشمه گرفته و آينده فرزندان را به خطر افكنده است. ريشه اين قبيل اختلافات در «فقدان زهد در زندگي» است.
زهد اسلامي به معناي ترك دنيا و نعمت هاي آن و تحمل محروميت هاي مادي نيست، زيرا اسلام بهره مندي از امور مادي را مردود نمي شناسد و رهبانيت مسيحي و جهالت صوفيه را قبول ندارد.اسلام مي گويد دنيا و زيبايي هاي آن نبايد هدف زندگي تلقي شود. دستورات ديني براي آن است كه همه تلاش و آرزوهاي ما براي رسيدن به دنيا نباشد و كمال و خوشبختي خويش را در بهره مندي از امور مادي ندانيم؛ از اين جاست كه نقش زهد در زندگي روشن مي شود. البته فرق است بین ساده زیستی و نامرتبی و ولنگاری و بی نظمی و نیز منافاتی بین ساده زیستی و برخورداری از عزت و کرامت نفس نمی باشد. انسان مسلمان همچنانکه زندگی بی آلایش و پاکیزه و منظمی را انتخاب می کند از وقار و هیبت و عزت مومنانه ای برخورداراست.
آري، كسي كه مقدار خوشبختي و سعادت را به مقدار بهره مندي خويش در رفاه مادي مرتبط مي داند و دنيا هدف زندگي او قرار مي گيرد، اسير زرق و برق ماديات شده و چشم و هم چشمي، رقابت در تجملات، مدگرايي در پوشاك و دكوراسيون منزل از دغدغه هاي اصلي زندگي او مي شود؛ زيرا در صورت محروميت از اين ظواهر فريبنده، سعادت خويش را در خطر مي بيند و با وجود دلبستگي ها و علاقه مندي مفرط، رعايت وضعيت اقتصادي خانواده و به خطر افتادن آرامش و صفا را ناديده مي گيرد. چه بسيار زندگي ها كه با پرداختن به امور مادي به انحراف كشيده شده و مرد براي برآورده كردن خواسته هاي زن و فرزند، مجبور شده از راه هاي نامشروع كسب درآمد كرده و پاسخگوي اميال بي پايان آنان باشد.
از اين جا نقش زهد و ساده زيستي در تربيت فرزندان روشن مي گردد، زيرا مادر و پدري كه فلسفه زهد را درك نكرده، در ماديات غرق گشته و سعادت خويش را در برخورداري هرچه بيشتر از آن مي دانند، در تربيت فرزندان نيز سعي مي كنند كه همين نوع خوشبختي را براي فرزندانشان تحصيل كنند و تا جايي كه مي توانند انواع وسايل رفاه را برايشان مهيا ساخته و به قول خودشان نگذارند گرد محروميت و نداري بر سر و رويشان بنشيند. چنين فرزنداني، لوس و زود رنج و حساس و بي مسؤوليت بار مي آيند؛ زيرا ساختار شخصيت هر فرد در كودكي تعيين مي شود و در آن زمان است كه بايد به نحو صحيح تربيت شود.
زندگی پیامبران وائمه معصومین همیشه همراه با زهد و بدور از تجمل و گرایش به مادیات بوده است. آنان با زندگی ساده دعوت خود را آغاز واین نوع زندگی را ترویج می کرده اند. سیره عالمان سلف که همگی در ساده زیستی و کمال قناعت و زهد بسر می برده اند و آن را شعار خود قرار داده بودند و در این روش به رهبران معصوم خوداقتدا می ورزیده اند نیز همینگونه بوده است و زمانی که مردم رهبران خود را با سادگی و در کمال زهد مشاهد کنند به اواقتدا می کنند و مستمندان اگر جامه نو ندارند از پوشیدن جامه کهنه ناراحت نمی شوند.
جالب آنکه این سیره و روش در بین فرماندهان هشت سال دفاع مقدس نیز به وفور به چشم می خورد و اگر این روحیه زاهدانه در آن شرایط سخت اقتصادی (که الگویی مناسب برای شرایط کنونی جامعه ماست) در بین آنان نبود اطاعت پذیری نیروهای تحت امر و شوق آنان به شهادت و رقم زدن آن فتوحات ماندگار در تاریخ رقم نمی خورد. آنان به درستی درک می کردند که برگزاری جشن های آنچنانی برای شروع زندگی مشترک،خرید جهیزیه های گران قیمت،گذران ماه عسل در مسافرت های لاکچری،اسرافکاری و عدم قناعت از جمله مواردی است که زندگی را از مسیر ساده زیستی خارج می کند. اما اگر زن و شوهر به دنبال آرامش باشند اصل را بر پرهیز از زواید زندگی خواهند گذاشت و آنچه را نیاز ضروری زندگی نیست از زندگی شان دور خواهند کرد.
اگر شاهد حماسه آفرینی عقابی تیزپرواز و فرماندهی اسطوره ای و بلامنازع، به نام شهید عباس بابایی در دوران دفاع مقدس بودیم که رعدآسا بر سر دشمن فرود می آمد،او بلاشک باید در خانواده و اهل و عیال خود ساده زیست بوده باشد و الا سنگینی تعلقات دنیا او را سنگین می کرد و اجازه پرواز تا بی نهایت را به او نمی داد.
در توصیف این ویزگی ارزشمند، همسر ایشان نقل می کند:
بعد از ماه عسل مستقیم رفتیم دزفول. مجتمع مسکونی نیروهای هوایی. خانه ای بود بسیار شیک و مجلل. وسایل و جهیزیه من هم متناسب با آن. پرده های رنگارنگ، مبل و صندلی شیک و ظروف چینی و کریستال.
بعد از چند ماه زندگی در دزفول، حرف هایی در گوشم می خواند. مگر نمی شود در ظرف غیر کریستال آب خورد. چه اشکالی دارد که روی زمین بنشینیم. مگر حتما باید روی مبل باشد.
با اینکه وسایل زندگی ام را دوست داشتم، زندگی با عباس دوست داشتنی تر بود. گفتم: مهم این است که ما هر دو یکدیگر را دوست داریم. حالا این عشق می خواهد در روستا باشد یا شهر. برایم فرقی نمی کند.
این طرف و آن طرف که می رفتیم، وسایل مان را کادو می بردیم.
عباس از مادرم اجازه گرفته بود. مادرم گفته بود: من وظیفه ام تهیه این ها بوده، هر کاری که خواستید انجام دهید. اگر دل تان خواست آتشش بزنید.
از آن جهیزیه اعیانی دیگر چیزی نمانده بود. هر مدرسه ای که می رفتم، پرده ای هم همراه خودم می بردم و به کلاس ها می زدم. فقط مبل و صندلی اش مانده بود که آن را هم دادیم به جهاد سازندگی.(1)
بنابراین در شرایط سخت کنونی اقتصادی نیز هر یک از مسئولین در جامعه و هر پدر و مادری در خانواده باید خود را یک فرمانده بداند و سبک و روش شهید بابایی ها را در توجه به ساده زیستی و اعراض از تجمل در پیش بگیرد.
پی نوشت:
1. آسمان؛ بابائی به روایت هسر شهید، نویسنده: علی مرج، ناشر: روایت فتح، صص 22-27
مشاهده در پایگاه خبری صاحب نیوز
