این پژوهشگر فرهنگی اجتماع منفردانه را ثمره نگاه نئولیبرالیسم دانست و اذعان داشت: در گذشته می‌گفتیم که انسان‌ها دو دسته هستند و آن‌ها را به دو گروه فردی و اجتماعی تقسیم می‌کردیم، امروز نئولیبرالیسم، طی اتفاقی که رقم زد، این دو مورد را ترکیب کرد و به اجتماع منفردانه به‌ویژه با استفاده از اینترنت رساند.
مشارکت در جریان‌های فرهنگی، بدون ارتباط‌های اجتماعی
وی بیان داشت: در نتیجه افراد جامعه ضمن اینکه زندگی فردی در خانه‌های خود دارند، حتی در خانه خود نیز خانوادگی زندگی نمی‌کنند؛ افراد در عین حال که تک‌تک زندگی می‌کنند اما تأثیر اجتماعی نیز بر جای می‌گذارند و بدان معنا که انسان‌ها در خانه خود به تنهایی زندگی می‌کنند اما در همان زمان در یک جریان اجتماعی نیز مشارکت دارند، در واقع فضا به‌گونه‌ای پیش رفته که انسان‌ها یک زیست منفردانه و در عین حال یک مشارکت اجتماعی و مشارکت از کنج خانه دارند.
دبیر اسبق شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان ادامه داد: این مسأله اتفاق بزرگی است که نباید از کنار آن به راحتی عبور کنیم زیرا پیامدهایی را به بار می‌آورد که این فرد چون در فضای انفرادی زندگی می‌کند، هنگامی‌که در جامعه هم قرار می‌گیرد، با دیگران ارتباط برقرار نمی‌کند.
وی در ادامه متذکر شد: رفتارهایی که امروز نوجوانان در جامعه دارند، بر اساس تصمیم‌گیری‌های فردی است نه زندگی اجتماعی؛ برای مثال هنگامی که برای نوع پوشش او تذکری می‌دهیم به ما جواب می‌دهند که دوست دارم، این پاسخ یعنی من در زندگی شخصی خود تصمیمی می‌گیرم و آن زندگی شخصی خود را در جامعه نیز ادامه می‌دهم، یعنی جامعه ادامه زندگی شخصی و انفرادی من است و این افراد هنگامی که در متن جامعه هم قرار می‌گیرند، اقتدا به انفراد می‌کند.
قطبی در ادامه صحبت‌های خود یادآور شد: مهم‌ترین مسأله جامعه ما با این مقدمه این است که آحاد جامعه احساس همبستگی، یکپارچگی و شبکه‌گیری اجتماعی ندارند و هرکسی برای خود کار می‌کند و انفراد خود را در جامعه نیز ادامه می‌دهد، در این شرایط ممکن است مثلاً انسان متمول از کنار یک فرد نیازمند عبور کند اما نسبت به آن بی‌توجه باشد.
غرقگی در عین زندگی اجتماعی
این پژوهشگر فرهنگی یکی از معضلات امروز جامعه را خود غرقگی در عین زندگی اجتماعی دانست و مطرح کرد: نسل امروز در محیط کار نیز، هرکسی پشت هر میز کار خود را انجام می‌دهد و ارتباطی با فرد کناری خود نمی‌گیرد بنابراین یکی از مهم‌ترین دردهای اجتماعی ما به تعبیری، خودغرقگی است که در عین حال زندگی اجتماعی نیز دارند.
وی خاطرنشان کرد: در گذشته وقتی فردی زندگی انفرادی داشت متوجه این تنهایی و به دور از اجتماع بودن خود می‌شد اما امروز وقتی به شخصی می‌گوییم که زندگی اجتماعی نداری، آن را انکار می‌کند و می‌گوید که در شبکه‌های اجتماعی فعال است و ارتباط بسیاری با دیگران دارد و رفتار اجتماعی کاذب در او شکل می‌گیرد.
قطبی تصریح داشت: نسل امروز در زندگی روزمره افراد کنار خود را نادیده می‌گیرد اما افرادی که شناختی روی آن‌ها ندارد را در شبکه‌های اجتماعی جدی می‌گیرد، این مسائل در حوزه حجاب نیز خود را نشان داده است، رفتارهایی که از نظر نگاه اجتماعی ما آسیب است از نظر آن نوجوان ربطی به جامعه ندارد و فکر می‌کند که باید خودش به تنهایی راجع به آن تصمیم‌گیری کند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی استان اصفهان متذکر شد: این نوع از زندگی را امروزه در حوزه اقتصادی نیز مشاهده می‌کنیم و به فراوانی می‌بینم هنگامی که طلا و ارز در حال رشد بود، افرادی در جامعه وجود دارند که نزدیکانشان به پول نیاز دارند اما او تمام تلاش خود را بر این جهت می‌گذارد که تعداد سکه بیشتری خرید کند و به دنبال تجمیع سرمایه شخصی خود است، این رقابت فزاینده برخاسته از زیست انفرادی است که فرد خود را محور اصلی می‌داند.
وی در ادامه صحبت‌های خود تأکید کرد: اگر این مسأله درمان نشود، جامعه را از همبستگی اجتماعی خارج می‌کند از همین رو همبستگی اجتماعی یک سرمایه تلقی می‌شود و در گذشته مانند زمان جنگ، بلایای طبیعی و… سنت همبستگی اجتماعی در میان مردم بسیار زیاد بود.
قطبی با تأکید بر ترویج و تبیین نگاه درست نسبت به زندگی اجتماع مداری گفت: مهم‌ترین راه درمان آنچه گفته شد، این است که ما نگاه اجتماع مداری به افراد دهیم و نه نگاه صرفاً مشارکت از کنج خانه؛ فرد باید حس کند که لازم است ارتباط خود را در متن جامعه با انسان‌های واقعی بیشتر کند.
وی یادآور شد: در فرهنگ اسلامی در این خصوص آموزه‌های بسیاری خوبی مانند صدقه، نذر، خدمات اجتماعی، مواسات، خیرات و … داریم که در برخی موارد کم‌رنگ شده است اما در زمان کرونا در ماه رمضان که مقام معظم رهبری بحث مواسات را بیان کردند، دیدیم که در روحیه خیراندیشی و اجابت‌گرانه نفس تازه‌ای دمیده شد و اقدامات گسترده‌ای انجام شد.
مواسات بهترین ابزار در جنگ با نئولیبرالیسم است
قطبی با بیان آن که مواسات مهم‌ترین ابزار برای مقابله با جنگ نئولیبرالیسم است، افزود: ما باید به این جنس کارها مانند مواسات، خیرات، ارتباطات علمی، فرهنگی، اجتماعی و … دامن بزنیم؛ مواسات بهترین ابزار در جنگ با نئولیبرالیسم است، در این شرایط مشکلات ما فردی نیست و مشکلات جامعه است، این مسأله‌ای است که امروز در جامعه کم‌رنگ شده، بخشی از اقدامات انجام گرفته در همین فضا است ولی نباید تنها به کمک‌های مؤمنانه غذایی و لباس و … اکتفا شود زیرا تغذیه نیازمند حداقل کمک است.
وی همچنین تصریح کرد: باید در حوزه توسعه دانش اقداماتی صورت گیرد، امروز آموزش و پرورش به شدت نیازمند طراحی شبکه‌های وسیع مجازی است تا این‌گونه معلم و دانش آموزان به راحتی ارتباط بگیرند؛ خیران می‌توانند در این زمینه وارد شوند.
قطبی با اشاره به توسعه تکنولوژی در حوزه سلامت در کنار توسعه دانش اضافه کرد: اقدامات لازم در حوزه سلامت، تکنولوژی و … باید توسعه پیدا کند، تا مردم به جایی برسند که احساس کنند جامعه زندگی او است و اگر کسی به جامعه آسیب می‌زند، خود او آسیب می‌بیند و اگر این ارتباطات تقویت شد، این سرمایه به دست می‌آید، اما هنوز در بخشی از آن ضعف داریم.
شورای فرهنگ عمومی از جنس سازمان در حل مشکلات فرهنگی ناتوان است
دبیر اسبق شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان با بیان نقاط قوت و ضعف سازمان‌های فرهنگی از جمله شورای فرهنگ عمومی ابزار داشت: شورای فرهنگ عمومی، یک واحد سازمانی دیده می‌شود، در ساختارهای دولتی مدیرانی که هر کدام خود به تنهایی مسؤولیت اجرایی دارند، هر چند ماه به مدت محدودی به دور یکدیگر جمع شده و بعد می‌گویند که شورا تشکیل شد، اگر در سال چند بار این شورا تشکیل شود، این دور هم جمع شدن‌های مدیرانی که هر یک دغدغه اجرایی خود را دارد و دستگاه اجرایی خود مشکلات مربوط را دارد، مشکلی را حل نخواهد کرد و نتیجه خاصی را به دنبال نداشته است.
وی وجود مرکز مطالعات و پژوهشگاه با حضور جوانان خوش فکر در مراکز فرهنگی و به خصوص شورای فرهنگ عمومی را یکی از راهکارهای مؤثر در به ثمر نشستن مراکز فرهنگی اجتماعی دانست و تصریح داشت: نه تنها در اصفهان که در مکان‌های دیگر، شورای فرهنگ عمومی مسأله اجتماعی ما را حل نکرده است، اگر بخواهیم این شورا مؤثر پیش رود باید لوازم آن را بپذیریم، از جمله آنکه باید به طور جدی یک مرکز مطالعات و پژوهشگاه کاملاً عمیق و علمی با رویکرد برنامه‌ریزی و الگوسازی در کنار شورای فرهنگ عمومی باشد.
قطبی خاطرنشان کرد: نیروی جوانان با واکاوی مسائل سبب‌شناسی آن می‌تواند راهکار پیدا کند و مدل ارائه کند و گروه علمی جوان خوش فکر این کار را انجام دهند و پس از آن خروجی این مطالعه بر شورای فرهنگ عمومی قرار گیرد و مدیران آن را تکمیل نقد و دنبال کنند؛ امروز این مطالعه وجود ندارد.
این پژوهشگر فرهنگی در ادامه بیان راهکارها خود پیرامون ثمربخشی نهادهای فرهنگی گفت: در مرحله بعد، هنگامی‌که این پژوهشکده طرحی را ارائه کرد و مثلاً در اصفهان به نقشه راهی تبدیل شد، ضمانت اجرایی این نقشه باید در قانون دیده شود.
مصوباتی که تزئینی و تشریفاتی هستند
وی اذعان داشت: مصوبه شورای فرهنگ عمومی در وضعیت موجود برابر قانون، حاکم بر قوانین درون سازمانی نیست، یعنی وقتی کسی مدیر است هیچ‌وقت شورای فرهنگ عمومی نمی‌تواند مصوب کند که برخی از قوانین او را تحت‌الشعاع قرار دهد؛ وقتی تأثیری نداشته باشد، پس بر آن حاکم نیست، بنابراین مصوبه شورای فرهنگ عمومی ضمانت اجرایی ندارد و در صورتی ضمانت اجرا دارد که خود مدیر بخواهد آن را انجام دهد و برخلاف قوانین سازمانی هم نباشد.
قطبی صحبت خود را با مثال در حوزه زیر بنایی ادامه داد و افزود: در امور زیربنایی شورای توسعه را در استان اصفهان داریم، شورای توسعه که به ریاست استاندار برگزار می‌شود حتی آن‌قدر بالا دیده شده که می‌تواند اجرای قانون کشوری را چندین ماه به عقب اندازد، پیشنهاد اصلاحیه دهد.
شورایی بدون پشتوانه علمی و عملی
دبیر اسبق عضو شورای فرهنگ عمومی استان اصفهان افزود: اگر یک کتابی در تهران مجوز گرفت، شورای فرهنگ عمومی اصفهان نمی‌تواند بگوید که آن کتاب در اصفهان توزیع نشود زیرا چنین حقی ندارد که البته راهکاری وجود دارد که ما افراد را دعوت کرده و قانعشان کنیم که راهکار عملی ما اجرایی نشود، این ضعف‌های شورای فرهنگ عمومی است که تمام تصمیم‌ها، تصمیمات لحظه‌ای است و پشتوانه علمی و ضمانت اجرایی ندارد؛ چنین جلساتی چقدر می‌تواند مشکل فرهنگ ما را حل کند؟
وی بیان داشت: در نتیجه امروز می‌بینیم که هیچ مشکلی از فرهنگ در شورای فرهنگ عمومی حل نشده است و اگر این رویه ادامه یابد، باز تأثیری نخواهد داشت، البته شورای فرهنگ عمومی کارکردهایی نیز دارد و ما نباید آن را به‌طور کامل نهی کنیم، مدیرانی وجود دارند که در این جلسات با مشکلات آشنا می‌شوند که البته یک سری همکاری‌هایی بین شورای فرهنگ عمومی شکل می‌گیرد ولی برای حل مسأله کفایت نمی‌کند.
