وی در ادامه با اشاره به اهمیت ولایت پذیری و تبعیت از ولایت، افزود: سه نوع ولایت‌پذیری برای شکل‌گیری یک تشکل اسلامی لازم است، ولایت‌پذیری از الله، رسول و الذین آمنوا، یعنی کسانی که نماز را برپا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند. در واقع جامعه ایمانی مورد انتظار ویژگی‌هایی دارد که باید در آن تجلی پیدا کرده باشد، مثلا آخرالزمانی‌ها این‌گونه‌اند.
عرب اسدی خاطرنشان کرد: در جامعه اسلامی نوعی رابطه ولایی چند طرفه وجود دارد که به واسطه آن افراد یکدیگر را می‌پذیرند و اگر این ولایت‌پذیری نباشد، قوام جامعه اسلامی از بین می‌رود. مؤمنین بر یکدیگر ولایت دارند و اساس امر به معروف و نهی از منکر نیز بر مبنای همین ولایت است.
رابطه ولایی ضرورتی برای نهادینه سازی امر به معروف و نهی از منکر
رییس اندیشکده دولت اسلامی با بیان اینکه چون مؤمنین بر یکدیگر ولایت دارند، مجاز به امر و نهی کردن یکدیگر هستند،تصریح کرد: جامعه‌ای این نوع امر و نهی در آن برتافته می‌شود که ولایت در میان آنها شکل گرفته باشد. بنابراین کسانی که در امر تبلیغ فعالیت دارند، باید حواسشان به شکل‌گیری این رابطه ولایی باشد، چون زیرساخت شکل‌گیری جامعه، ولایت است، نه فقط ولایت فقیه و ولایت معصوم که اگر این نوع ولایت نباشد، بقیه سازه‌های اسلامی نیز نمی‌تواند بار شود.
وی مسأله تشکیلات اسلامی و فعالیت تشکیلاتی را امری ضروری دانست و تصریح کرد: صحبت از تشکیلات اسلامی و کار تشکیلاتی صحبت از یک مستحب نیست، بلکه سخن از یک ضرورت است که اگر وجود ندارد، قطعا عقب مانده‌ایم. ما باید به جامعه شکل بدهیم، البته شکل فقط به معنای دیسیپلین مدنظر ما نیست، بلکه محتوا نیز مهم است.
عرب اسدی ادامه داد: تشکیلاتی‌ترین سؤالی که می‌توان از افراد اهل کار تشکیلاتی پرسید، این است که ماموریت شما چیست؟ ماموریت قطعا باید دستوری باشد و افرادی که آن را انجام می‌دهند، ویژگی‌هایی دارند که باعث شده این مأموریت به آنها سپرده شود. در مواردی ماموریت فقط انسجام است و لا غیر اما در تشکیلات اسلامی، عملیات فرع است نه اصل.
دیدگاه قرآن پیرامون کار تشکیلاتی
وی با بیان اینکه قرآن کریم در زمینه کار تشکیلاتی ابتدا از برپا داشتن و سپس از تفکر سخن می‌گوید، اظهار کرد: تنها موردی که تفکر بعد از اقدام آمده است. جامعه اسلامی نه در راهپیمایی ۲۲ بهمن بلکه در مسجد و محله و بلوک ساختمانی و اینها باید دیده شود. اگر مأموریت خود را فقط این می‌دانید که یک‌سری کارها را در جامعه اسلامی انجام دهید، آب در هاون کوبیدن است. مأموریت همین جمع کردن افراد در کنار یکدیگر است، آن وقت خودشان متوجه می‌شوند که باید چه کاری انجام دهند. افراد وقتی دور هم جمع شوند، شعورشان بالا می‌رود، با هم مباحثه می‌کنند و عطش در آنها ایجاد می‌شود، چون مسائل مربوط به خودشان است.
رییس اندیشکده دولت اسلامی با اشاره به اهمیت حضور مردم، عنوان کرد: آسیب اجتماعی اصلی ما این است که مردم دغدغه برای حضور ندارند. امیرالمومنین(ع) خطبه می‌خواند و مردم می‌گفتند ما را خسته کردی، دست از سرمان بردار. ماموریت شما، قدر و سهم‌تان از هدف است. تشکیلاتی که هنوز نمی‌داند هدفش چیست و اعضایش نمی‌دانند چه بخشی از هدف به عهده آنهاست، انگیزه‌ای برای حرکت پیدا نمی‌کند.
وی ادامه داد: باید هدف را مانند کیکی در نظر بگیرید که به تعداد افرادی که در اختیار دارید، تقسیمش کرده‌اید، هر تکه از این کیک مخصوص یک نفر است که کاملا در او هویت ایجاد می‌کند و می‌داند اگر بخش مربوط به خودش را انجام ندهد، هدف محقق نمی‌شود. چرا برخی‌ها در مجموعه کار تشکیلاتی قرار گرفته و بعد از مدتی آن را رها می‌کنند؟ چون معلوم نیست می‌خواهند چه کار کنند.
هدف گذاری یک ضرورت در کار تشکیلاتی
رییس اندیشکده دولت اسلامی با تأکید بر ضرورت هدف گذاری و حرکت در مسیر رسیدن به هدف، تصریح کرد: نکته اول در زمینه کار تشکیلاتی این است که هدف از آن را مشخص کنید. اگر هدف عملیات باشد که غلط است، چون عملیات هدف نیست، بلکه می‌تواند یکی از مصداق‌های جدیت ما در حرکت به سمت هدف باشد، به همین دلیل شکست خوردن در تشکیلات یک اصل محسوب می‌شود و تشکیلات محل غلط کردن است. تشکیلات اسلامی باید آن‌قدر سعه داشته باشد که بتواند غلط پذیری یا تغافل و تجاهل کند. این فقط یک اصل بین فردی نیست، بلکه یک قاعده است. امیرالمومنین(ع) در عهدنامه خطاب به مالک اشتر می‌فرماید: تا می‌توانی عیوب و ایرادات مردم را بپوشان. هدف تشکیلات فقط رشد است و اگر این هدف محقق شود، خود به خود افراد دغدغه اسلام و محیط پیرامون خود را درک می‌کنند.
وی دومین نکته در زمینه کار تشکیلاتی را «ربط» عنوان کرد و گفت: بر اساس آیات قرآن دو دسته ماموریت وجود دارد. یک دسته، مأموریت‌های جمعی و دسته دیگر، مأموریت‌های فردی است. برخی مأموریت‌های جمعی علیه دشمن و دسته‌ای از آنها برای تثبیت حق است. ماموریت‌های مبتنی بر تثبیت حق به دو دسته جمعی و تشکیلاتی تقسیم می‌شود. نوع جمعی نیز دو دسته است، اجتماعی و جماعتی. مأموریت‌های فردی منظور آن دسته‌ای است که تک تک ما به آن ماموریم، مثل اینکه براساس آیات قرآن همه ما موظف به برقراری ارتباط با دیگران هستیم.
عرب اسدی خاطرنشان کرد: از طرف دیگر، کارکرد جامعه اسلامی این است که اعضای آن بتوانند علیه دشمن بجنگند و به گونه‌ای دور هم جمع شوند که دشمنان پنهان نیز هراسان شوند. آنها همین که بتوانند دور هم جمع شده و انسجام پیدا کنند، دشمن می‌ترسد.
تقسیم کار در کار تشکیلاتی ضروری است
وی با اشاره به نقش ارتباط در کار تشکیلاتی، اظهار کرد: وقتی با کسی ارتباط برقرار می‌کنید، اولا در او نفوذ کرده‌اید و دوما او در شما نفوذ کرده است، محور برقراری ارتباطات سه مورد است؛ وجود نقصی در من و کمال آن نقص در دیگری، وجود ضعف در یکی و قوت در طرف دیگر و وجود استعداد در یک طرف و شکوفایی آن استعداد در دیگری.
رییس اندیشکده دولت اسلامی در ادامه افزود: سومین نکته در زمینه کار تشکیلاتی، تقسیم کار است که به شدت اهمیت دارد. در تقسیم کار دو مفهوم نهفته است؛ قصابی و تحمل یا مسئولیت‌پذیری. قصاب ابتدا لاشه گوشت را از وسط شقه کرده و سپس شقه، سردست و ران را جدا می‌کند و آن وقت همه تکه‌ها در بسته‌های جداگانه آماده می‌شود. شما نیز باید این‌گونه تقسیم کار کنید و به هر کس متناسب با خودش وظیفه‌ای محول کنید. ابتدا آرمان به ماموریت تبدیل شده و این ماموریت تقسیم می‌شود که توانمندی‌ها و ظرفیت‌های افراد مبنا قرار می‌گیرد. از طرف دیگر، اعضای تشکیلات باید مسئولیت‌پذیر باشند. در مجموعه کار تشکیلاتی همه افراد باید داوطلب باشند. به افراد به ویژه جوانان مسئولیت و هویت بدهید. وقتی هویت پیدا کردند، آن وقت می‌توان با آنها صحبت کرد.
وی چهارمین نکته در زمینه کار تشکیلاتی را وجود عزم خواند و تصریح کرد: فلاسفه اسلامی قبض عضلات راعزم می‌نامند، یعنی کاملا تعریف مادی دارد. عزم نه اراده است و نه تصمیم، بلکه بعد از اراده است. تشکیلات رستنگاه عزم انسان‌هاست و بزرگترین هویتی که به اعضای تشکیلات می‌دهید، این است که عزم را در درون آنها تقویت می‌کنید.
عرب اسدی ادامه داد: عزم لازمه قیام، حرکت و سبقت است و تمام مزیت انسان نسبت به حیوان از عزم ناشی می‌شود. موسیقی و غنا عزم را در جامعه از بین می‌برد. عزم را هم می‌توان از بیرون تزریق کرد و هم از درون. عزم از درون از طریق معرفت حاصل می‌شود و عزم از بیرون به وسیله تحریکی که یک عامل بیرونی انجام می‌دهد.
رییس اندیشکده دولت اسلامی در پایان عنوان کرد: در کار تیمی، توجیه خیلی مهم است، بنابراین باید برای تبیین مسائل وقت گذاشت، در غیر این صورت احساس پویایی به افراد دست نمی‌دهد. همه اعضای تشکیلات باید با یکدیگر تفاهم داشته باشند. منظور از تفاهم، حداقل تصویر مشترک و یکسان از هدف در میان اعضای تشکیلات است. نکته دیگری که اعضای تشکیلات باید به آن توجه کنند، تحمل یکدیگر است که باید آن را تمرین کرد. همچنین باید مراقب نفوذ بود. نفوذ زمانی رخ می‌دهد که ارتباط افراد با یکدیگر از حالت تداوم و تناوب فاصله بگیرد. به هیچ وجه نباید ارتباط با افراد پیرامون را سست کرد.
مشاهده در خبرگزاری رسا
مشاهده در خبرگزاری حوزه
مشاهده در خبرگزاری صدا و سیمای مرکز اصفهان
