وی افزود: با مراجعه به قرآن کریم، مشاهده می‌کنیم که خداوند متعال در سوره مطففین، کم‌فروشی را مذمت کرده است و می‌فرماید: «
وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ أَلَا يَظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ لِيَوْمٍ عَظِيمٍ يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ؛ واى بر كم‌فروشان، كه چون از مردم پيمانه ستانند، تمام ستانند و چون براى آنان پيمانه يا وزن كنند، به ايشان كم دهند. مگر آنان گمان نمى‌دارند كه برانگيخته خواهند شد، در روزى بزرگ، روزى كه مردم در برابر پروردگار جهانيان به پاى ايستند.»کارشناس فقه دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان ادامه داد: «وَيْلٌ» در اينجا به معناى «شرّ»، «غم و اندوه»، «هلاكت»، «عذاب دردناک» يا «وادى سخت و سوزانى در دوزخ» است و معمولا به هنگام نفرين و بيان زشتى چيزى به‌كار مى‌رود. در روايتى از امام صادق(ع) آمده است: «خداوند «ويل» را درباره هيچ كس در قرآن قرار نداده، مگر اينكه او را كافر نام نهاده، همان‌گونه كه مى‌فرمايد:
فَاخْتَلَفَ الْأَحْزَابُ مِنْ بَيْنِهِمْ فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ؛ اما دسته‌هاى گوناگون از ميان آنها به اختلاف پرداختند، پس واى بر كسانى كه كافر شدند، از مشاهده روزى دهشتناک.» از اين روايت استفاده مى‌شود كه كم‌فروشى بوى كفر مى‌دهد. اين مطلب از آيات سوره مطففین نيز استفاده مى‌شود: «أَلَا يَظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ؛ مگر آنان گمان نمى‌دارند كه برانگيخته خواهند شد.» بنابراين، كسانى كه قيامت را باور كرده‌اند، كم‌فروشى نمى‌كنند و آنها كه كم‌فروشى مى‌كنند، ايمان ندارند و قيامت را باور نكرده‌اند.وی تأکید کرد: کارمندی که حقوق خود را به‌طور کامل دریافت می‌کند، اما به‌واسطه انجام کارهای شخصی در حین کار یا عوامل دیگر، در ایفای مسئولیت‌های خود کم می‌گذارد، به نوعی کم‌فروشی کرده و از این حیث، مورد مذمت آیات الهی قرار می‌گیرد.
کم‌فروشی فقط در معامله و خرید و فروش نیست
حجت الاسلام و المسلمین صالحی بیان کرد: برخی تصور می‌کنند کم‌فروشی فقط در معامله و خرید و فروش است. مثلا، مغازه‌دار در وزن کردن جنسی کم‌فروشی کند، ولی تنها مصداق کم‌فروشی این نیست و در هر شغلی، به حسب آن حرفه وجود دارد. بنابراین، کارمندی که به‌طور کامل حقوق دریافت می‌کند، اما در ساعات کاری خود نسبت به وظایفی که به او سپرده شده است، خوب عمل نمی‌کند و یا کارهای شخصی خود را انجام می‌دهد، نوعی کم‌فروشی کرده و آیات ابتدایی سوره مطففین شامل او هم می‌شود. ابن‌مسعود نقل مى‌كند كه هر كس از نمازش بكاهد، مشمول اين آيه است. (تفسير نمونه، جلد ۱۰، صفحه ۴۱۴)
وی اضافه کرد: یکی دیگر از مصادیق کم‌فروشی، ترک فعل مسئولی است که در زمان تصدی مسئولیت خود کارهایی را که باید در آن پست و منصب انجام می‌داده، ترک کند و به امور غیرمهم مشغول شود. كم‌فروشى هر صنفى متناسب با همان صنف است؛ معلم، كارگر، نويسنده، فروشنده، مهندس، دكتر و ديگر مشاغل، هر كدام در انجام وظيفه خود كوتاهى كنند، كم‌فروش‌اند. كم‌فروش، خود را زرنگ مى‌داند، مردم را دوست ندارد، خدا را رازق نمى‌داند و ظلم اقتصادى به جامعه مى‌كند. كم‌فروشى از گناهان كبيره محسوب می‌شود، زيرا وعده عذاب براى آن آمده است.
کارشناس فقه دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان تصریح کرد: امكان كم‌فروشى يا حساسيت در كيل، بيش از وزن است. لذا، در یک آيه فقط از كيل و در آيه پس از آن، ابتدا مجددا از كيل و سپس وزن، سخن به ميان آمده است. در روايات مى‌خوانيم: «هر گاه مردم گرفتار گناه كم‌فروشى شوند، زمين رویيدنى‌هاى خود را از آنها بازمى‌دارد و مردم به قحطى تهديد مى‌شوند.»
کم‌فروشی در روایات
وی به تبیین مسئله کم‌فروشی از دیدگاه روایات پرداخت و گفت: در سخنان و سیره پیامبر اکرم(ص) بر محکم‌کاری و بی‌عیب انجام دادن کارها تأکید شده است. ایشان در این‌باره می‌فرماید: «خداوند تعالی دوست دارد که هر گاه فردی از شما کاری انجام می‌دهد، آن را محکم و بی‌عیب انجام دهد. (کنزالعمال: ۹۱۲۸) همچنین امام صادق(ع) می‌فرماید: «چون ابراهیم، فرزند پیامبر خدا(ص) درگذشت، ایشان در قبر او شکافی دید و آن را با دست پر و هموار کرد. سپس فرمود: هر گاه کسی از شما کاری کرد، محکم‌کاری کند. (وسایل‌الشیعه: ۱/۸۸۳/۲)
حجت الاسلام و المسلمین صالحی در خصوص کم‌فروشی از منظر احکام شرعی اظهار کرد: در این‌باره می‌توان به چند استفتا از مراجع معظم اشاره کرد. برای مثال، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله العالی) در پاسخ به این سؤال که «اگر کارمند در محل کار خود در اداره، ساعات بیکاری زیادی داشته باشد و مجاز نباشد که در این ساعات در بخش‌های دیگر کار کند، آیا جایز است در اوقات بیکاری کارهای شخصی مربوط به خودش را انجام دهد؟» بیان می‌کند: «اقدام به انجام کارهای شخصی در اثنای کار در محل کار، تابع مقررات و اجازه قانونی مسئول مربوطه است. (اجوبة‌الاستفتائات، سؤال ۱۹۷۰)
وی افزود: پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی به این سؤال که «اگر کارمند یا کارگری به وظیفه خود عمل نکند، مثلا سر وقت در محل کار خود حاضر نشود، آیا حقوقى که دریافت می‌کند، اشکال شرعى دارد؟» این است که «هر کارگر و کارمندى به وظیفه‌اش عمل نکند، حقوق او اشکال دارد.» آیت‌الله سیستانی نیز در پاسخ به این استفتا که: «مسلمانی در یک کشور غیراسلامی و در یک دفتر یا اداره دولتی، به‌طور رسمی و ساعتی کار می‌کند و یا در مؤسسه‌ای به‌صورت قراردادی مشغول کار است و حقوق و دستمزد می‌گیرد. آیا او می‌تواند کم کار کند و هر گاه چنین کرد، تمام حقوق و دستمزد را مستحق می‌شود؟» بیان می‌کند: «چنان کاری جایز نیست و اگر کم‌کاری کرد، همه حقوق و دستمزد را استحقاق پیدا نمی‌کند.»
کارشناس فقه دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان اظهار داشت: هر چند آيات سوره مطففین درباره كم‌فروشى در تجارت و مسائل مالى سخن مى‌گويد، ولى اين گناه بزرگ، به مسائل اقتصادى اختصاص ندارد، بلكه هر كس مسئوليتى داشته باشد و در حوزه مسئوليت خود كم‌كارى كند، شامل او نيز مى‌شود. برای مثال، اگر معلمى به اندازه كافى مطالعه نكند، يا دير سر كلاس حاضر شود و زودتر از موعد مقرر كلاس را ترک كند، كم‌فروش است. اگر كارمندى به جاى پرداختن به كارهاى ادارى به كارهاى شخصى خود بپردازد، يا اوقات خود را به پر كردن جدول و ساير كارهاى تفريحى بگذراند، يا برخورد مناسبى با ارباب‌رجوع نداشته باشد و بى‌دلیل، انجام كار آنها را به تأخير بيندازد، مشمول حكم كم‌فروشان است. اگر قاضى، پرونده متهم را به اندازه كافى مطالعه نكند و حكم دهد، كم‌فروشى است. اگر خطيب و سخنران بدون مطالعه منبر برود يا به مقدار لازم مطالعه نكند، مصداق مطففين و كم‌فروشان است. اگر سياستمداران، ارباب رسانه‌ها و خلاصه هر كس در حوزه كارى خود كم‌كارى كند و وظايفش را به‌طور صحيح انجام ندهد، كم‌فروش بوده و گويا قيامت را باور نكرده است. اگر فقط همين يک دستور دينى در جامعه عملى شود و هر كس در حوزه مسئوليت خود، كارش را به نحو احسن انجام دهد، جامعه گلستان خواهد شد.
