وی با تأکید بر اینکه موضوع اخلاق هنر، رسانه و فضای مجازی در فضای علمی نیز باید جای خود را باز کند، گفت: در این زمینه، کارشناسان مختلف و دلسوزان و علاقهمندان انقلاب مطالب بسیاری بیان کردهاند، ولی در فضای آکادمیک شاهد پرداختن به این موضوع نیستیم و متأسفانه به شدت با فقر تحقیقاتی در این خصوص مواجه هستیم. بنابراین، ضرورت تدوین درس اخلاق هنر، رسانه و فضای مجازی و تبیین جایگاه آن در میان دروس معارف اسلامی باید مورد توجه قرار گیرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان بیان کرد: یکی از عجیبترین مباحث در حوزه مطالعات حکمت عملی یا اخلاق، رابطه میان اخلاق و هنر است که دیدگاههای متعددی در این خصوص وجود دارد. بهعنوان کسی که در دانشگاه هنر فعالیت میکنم، با فعالان حوزه هنر در ارتباط هستم و سیر مطالعاتیام را بر موضوع اخلاق هنر متمرکز کردهام، به این باور رسیدهام که حتی کسانی که معتقدند هیچ ارتباط نظری و بنیادینی میان اخلاق و هنر وجود ندارد و حوزه آنها از هم جداست ـ که این خلاف نظر متفکران اسلامی است ـ در مقام عمل معتقدند که هنجارهای اخلاقی حتماً باید در جامعه هنری وجود داشته باشد و چارهای جز پذیرش این مسئله ندارند. اسلام چون فعالیت هنری را یکی از جنبههای حیات انسانی میداند، به رعایت مکارم اخلاق و اندیشه و ایمان در این حوزه فرمان میدهد.
وی تصریح کرد: درس اخلاق هنر، سه ضلع دارد که در تدوین آن باید به این اضلاع توجه شود؛ مسئولیتهای اخلاقی یک شخص هنرمند از بعد فردی، اخلاق حرفهای و کارکردهای اجتماعی و سازمان هنری کشور. ضرورت و اهمیت توجه به این سه ضلع نیز از این نظر است که چون فعالیت هنری، فعالیتی انسانی محسوب میشود، به هدف، آرمان، غایت و مسائل مختلف نیاز دارد. از طرف دیگر، با توجه به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و بیانیه گام دوم انقلاب، نیازمند هنری اخلاقی و انقلابی هستیم. همچنین، در آثار بهجامانده از بزرگان هنر، عرفان، معنویت و اخلاق، ارتباطی پایدار، مستحکم و وثیق میان مسائل اخلاقی و هنری وجود دارد که نمیتوان آن را نادیده گرفت.
حجتالاسلام و المسلمین آقاشریفیان ادامه داد: یک دانشجو در دوره کارشناسی، بین ۱۲ تا ۱۶ واحد، دروس معارف میخواند، تعداد زیادی از اساتید دروس معارف نیز هستند که سطوح عالی حوزه و دانشگاه را گذراندهاند و در دانشگاهها، فعالیت میکنند. بنابراین، بهترین نقطه برای شروع تدوین درس اخلاق هنر، رسانه و فضای مجازی، دروس معارف اسلامی دانشگاههاست و البته آموزش و پرورش نیز یکی از نیازهای این حوزه محسوب میشود.
وی اظهار کرد: اخلاق رسانه معنایی عام دارد و بخشی از اخلاق عملی است که روزنامهنگاری، رسانههای سمعی و بصری، محتوای فیلم، تئاتر، نقاشی، بخشهای زیادی از هنر، انتشار و تألیف کتاب و بهخصوص فضای مجازی را دربر میگیرد. لذا، دانشی میانرشتهای است که هم عالمان اخلاق باید به آن بپردازند و هم جامعهشناسان، فقها و متخصصان علوم ارتباطات.
مدیر گروه معارف اسلامی دانشگاه هنر اصفهان با بیان اینکه اگر اخلاق و فهم رسانهای خود را تقویت نکنیم، به راحتی فریب میخوریم، گفت: مقام معظم رهبری تعبیرات زیادی در این خصوص دارند، مانند اینکه «فضای مجازی به اندازه انقلاب اسلامی اهمیت دارد»، «عرصه فرهنگی، عرصه جهاد است» و «اگر از فضای مجازی غافل شویم و نیروهای مؤمن و انقلابی این میدان را خالی کنند، مطمئناً ضربه خواهیم خورد و هر کس به اندازه وسع و توان خود باید در این میدان حضور پیدا کند»؛ ما در فضای مجازی، در بعضی از موارد ضربه خورده و در بعضی از موارد نیز قدرتمند ظاهر شدهایم. بنابراین، اساتید معارف نباید بگویند که حوزه رسانه به آنها ربطی ندارد، وقتی قرآن کریم به شعرای زمان پیامبر(ص) نهیب میزند، به این دلیل است که آنها از اثرگذاران حوزه رسانه بودند. امروز نیز با این مسئله مواجهیم و باید به آن توجه کنیم.
وی اضافه کرد: مقام معظم رهبری در جای دیگری میفرمایند: «وسایل رسانهای جدید هم یک فرصت است و هم یک خطر؛ خطر از این نظر که ممکن است این حرفها و شبههها در ذهن جوانان و غیر آنها اثر بگذارد، ولی از دو نظر فرصت است؛ یکی اینکه مطلع میشویم چه شبهههایی وجود دارد و دیگر اینکه میتوانیم پاسخگوی این شبههها باشیم.» این سخنان و تعبیرها در حالی است که بعضی از اساتید معارف، فضای مجازی را منحوس میدانند. لذا، با توجه به گستردگی دروس معارف و فرصت تعاملی که با دانشجویان در این دروس وجود دارد، اخلاق رسانه و فضای مجازی مطلب مهمی است که باید به آن بپردازیم و ضرورت آن را درک کنیم.
حجتالاسلام و المسلمین آقاشریفیان بیان کرد: رعایت اصول و موازین اخلاقی، اعتمادسازی میان حکومت، شهروندان و مخاطبان رسانه، پایبندی ارباب رسانه به اخلاق، نهادینه شدن اخلاق در رسانه و تبیین اخلاق رسانه و جایگاه بایسته اخلاق در رسانه، از جمله موضوعاتی است که در تعامل اخلاق و رسانه میتواند مورد توجه قرار گیرد. درباره این مباحث باید فراوان بحث کرد و موج بهوجود آورد، وگرنه کسانی که اندیشه دیگری در سر دارند، غوغای خود را همسان میکنند و گروههایی که هیچ ارتباطی با هم ندارند، در تعامل با یکدیگر برای ضربه زدن به اسلام و ایران تلاش میکنند و برخی افراد در داخل نیز به آن دامن میزنند.
وی تأکید کرد: زمانی شرایط به این شکل بود که وقتی عدهای به خارج از کشور میرفتند، مدهایی با خود میآوردند و آن را در جامعه ترویج میدادند، ولی امروز تأثیر رسانه و فضای مجازی بهگونهای است که وقتی رفتاری از یک سلبریتی سر میزند، از فردای آن روز شاهد تقلید این رفتار در جامعه هستیم. بنابراین، با توجه به اینکه رسانه، فضای مجازی و هنر از مهمترین مسائل روز جامعه هستند و یک شبکه را تشکیل میدهند، باید در دروس معارف بهعنوان مطالبی که برای دفاع از دین و اخلاق تدوین شدهاند، جایگاه داشته باشند.
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان اظهار کرد: احترام به استقلال و حاکمیت ملی، نظم عمومی، سلامت و آرامش روانی جامعه، دفاع از منافع عمومی؛ توجه به مسائل و آداب و رسوم مذهبی و ارزشهای دینی و ملی، حقوق شهروندی، آزادیهای بنیادین، احترام به حیثیت شخصی و حریم خصوصی افراد و توجه به واقعیتهای بیرونی برای کسب آگاهی از وقایع و تفسیر آنها، از جمله اصول اخلاقی است که رسانهها باید به آنها پایبند باشند.