وی اشاره به تفاوتهای مراقبه در عرفان اسلامی و مراقبه مدیتیشن تاکید کردتاکید کرد: واژه (مدی تیشن) که با نام مراقبه نیز شناخته میشود، از ریشه لاتین و به معنای «التیام» است؛ در واقع مدیتیشن یک تکنیک و تمرین ذهنی و بدنی است که در آن فرد به صورت ارادی، ذهن خویش را وادار میکند که سکوت کند و نتیجه این سکوت رسیدن به آرامش است.
مسئول گروه تبلیغی دیدهبان وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با بیان اینکه در بسیاری از کشورها سه تکنیک رایج برای مدیتیشن وجود دارد، ابراز داشت: این تکنیکها TM (تکرار یک کلمه یا صوت ساده که مانترا نامیده میشود)، مدیتیشن تنفسی (تمرکز بر فرایند دم و بازدم) و تمرکزی (تمرکز روی زمان حال) را شامل میشود.
مدیتیشن، مراقبهای بدون پشتوانه الهی
وی با اشاره به اینکه سرچشمه تعالیم مدیتیشن آئینهای بودا و هندو است، تاکید کرد: در عرفانهای هندویی روح یکتاپرستی و توحیدی موجود نیست و بیشتر در ادیان هندویی، مسائل الحادی و بتپرستانه مطرح شده است در حالی که در مراقبه اسلامی مسیر به سوی خدای واحد هدف گیری میشود.
محمدی با تاکید بر این مطلب که در هیچ جای مدیتیشن هم نقشی برای دین و مذهب در نظر گرفته نشده است، بیان داشت: به عبارتی هیچ گونه پشتوانهای الهی برای مدیتیشن وجود ندارد و صرفاً راه و دستورالعملهایی است که توسط خود بشر برای بشر ارائه شده است.
وی اضافه کرد: این در حالی است که در مراقبه اسلامی، سالک در سایه اتصال و انس به حق تعالی به آرامش دل، روح و جسم میرسد و برای رسیدن به این مرحله، نیاز به مقدماتی دارد که اولین آن توبه و مبارزه با نفس میباشد.
در برابر این مطلب در مدیتیشن، اتصال و ارتباطی با خالق و مبدأ وجود ندارد و اعمال و کردار فرد، اهمیتی نداشته و نیازی به مقدمات اولیّه برای انجام مدیتیشن و مانترا نیست.
تکرار ذکری پوچ در مانترا و هدف دار بودن ذکر در مراقبه اسلامی
کارشناس همکار مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی با اشاره به اینکه ذکر، «یاد کردن» و «به خاطر آوردن» است و به طور کلی معتقدان به شریعت وقتی ذکر را به کار میبرند، مراد و مقصود آنها همان یاد خداوند بزرگ است، گفت: زمانی که معرفت و عشق با ذکر همراه شود، سالک میتواند به درک حضور دائمی خداوند نائل شده و به آرامش واقعی برسد.
وی ادامه داد: این در حالی است که مانترا که در مدیتیشن به صورت ذکر بارها و بارها به طور مکرر خوانده میشود، غالباً واژهای بیمعنا و بی مفهوم است که صرفاً یک فرکانس صوتی دارد؛ لذا آرامشی کاذب و موقت به دنبال دارد در حالی که در مراقبه، ذکر باید معنادار، جهتدار و هدفدار باشد؛ ذکر طرد و نفی غفلت است، لذا سرشار از معانی بلند و عمیق است.
آرامش کاذب و ایجاد مشکلات متعدد روحی در مدیتیشن
محمدی با اشاره به نتایج پژوهشی به سرپرستی پژوهشگران کالج دانشگاهی لندن در ارتباط با مدیتیشن تصریح کرد: مطابق این پژوهش بیش از سه چهارم افرادی که به مدیتیشن مشغول بودهاند با مشکلات متعدد روحی روبرو شدهاند که این برخلاف آرامش ادعایی آنها است؛ نتایج این پژوهش به تاریخ ۲۴ می ۲۰۱۹ در نشریه علمیPLOS ONE منتشر شده است.
وی اظهار داشت: به این نکته هم باید اشاره کرد که آرامش مدیتیشن، در واقع تخلیه فشارهای ذهنی و فکری است که صرفاً بر اثر خستگی ذهنی و از کار افتادن فعالیت آن بر فرد وارد شده است.
کارشناس همکار مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی ابراز داشت: در واقع وقتی بر اثر تکرار مانترا تا اندازهای مغز از کار میافتد، دستگاه عصبی با کاهش فعالیت رو به رو و ماهیچهها سست میشوند و فشار عضلانی به کاستی میگراید، و این باعث آرامش کاذب و موقتی میشود.
وی افزود» از سویی بر فرض قبول آرامش برای مدیتیشن، باید دانست که این یک دستآورد مخصوص آن نبوده و تنها عکسالعملی است که در نهاد هر انسانی قرار دارد و تکنیکهای دیگری از قبیل هیپنوتیزم، بیوفیدبک، بعضی از ورزشها، هنرها، داروها، مخدرها و قرصهای روان گردان نیز چنین نتیجهای را به دنبال دارند.
مدیتیشن نماد خودمحوری
محمدی آثار و نتایج جسمی که برای مدیتیشن ذکر میشود را منحصر به خود فرد و جسم او برشمرد و تاکید کرد: در این روش درباره روابط افراد با دیگران سخنی به میان نمیآید در حالی که در مراقبه اسلامی بعضی آثار به خود فرد (جنبهی درونی فرد) و پارهای به روابط فرد با دیگران و دستهای نیز به روابط فرد با مبدأ و مقصد حرکتش یعنی خدای سبحان مربوط میشود.
وی تاکید کرد: همچنین مراقبهی اسلامی احساس مسؤولیت در مقابل سایر انسانها، احسان و نیکی به دیگران و مزایای متعدد دیگری را در برمیگیرد.
کارشناس همکار مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی گفت: با توجه به توضیحات بالا میتوان نتیجه گرفت که مدیتیشن و نه هیچکدام از روشهای تمرکز بخش غیر دینیِ منبعث از مکاتب شرقی، هرگز نمیتواند جایگزین مراقبه اسلامی و آرامش حاصل از اتصال به درگاه آفریننده جهان شود و این موارد تنها روشهای مسکن و گاه حتی ناموفق برای دستیابی به آرامش هستند.