مقام معظم رهبری این ماه را تشبیه به یک آمادگاه میکنند و آمادهشده برای ورود به این ماه را اینگونه تبیین میکنند: ماه رجب، ماه شعبان، یک آمادگاهی است برای اینکه انسان در ماه مبارک رمضان -که ماه ضیافت الهی است- بتواند با آمادگی وارد شود. آمادگی به چیست؟ در درجهی اول، آمادگی به توجه و حضور قلب است؛ خود را در محضر علم الهی دانستن، در محضر خدا دانستن، همهی حالات خود را، حرکات خود را، نیات خود را، خطورات قلبی خود را در معرض و محضر علم الهی دانستن؛ در درجهی اول، این مهم است.
میثم یاسا کارشناس اخلاق نمایندگی مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی در اصفهان میگوید: بزرگان دین علاوه بر توصیه به اعمال خاصی که در این ماه وارد شده است توصیههای کلی اخلاقی دارند که در ابتدا به چند نمونه از آن توصیههای اخلاقی که بستری است برای جلب رحمت الهی اشاره میکنیم.
وی ادامه میدهد: در ماه رجب به ذکر، دعا و توسل اهمیت بدهید. از دعاهای ماه رجب معارف الهی را یاد بگیرید. دعاهای ماه رجب یک دریایی از معرفت است. در دعا فقط این نیست که انسان دل را به خدا نزدیک میکند؛ این هست، فراگیری هم هست. در دعا هم تعلیم است، هم تزکیه هست. دعا هم ذهن را – این دعاهای مأثور از ائمه (علیهمالسلام) – روشن میکند، حقایقی را، معارفی را به ما میآموزد که در زندگی به آنها نیاز داریم، و هم دل را متوجه به خدا میکند.
کارشناس اخلاق نمایندگی مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی در اصفهان بیان میکند: از هر ساعت ماه رجب برای بهدست آوردن توجه الهی استفاده کنید. هر یک روز ماه رجب، یک نعمت خداست. در هر ساعتی از این ساعات، یک انسان اگر هوشمند و زرنگ و آگاه باشد، میتواند چیزی را به دست بیاورد که در مقابل آن، همهی نعمتهای دنیا پوچ است؛ یعنی میتواند رضا و لطف و عنایت و توجه الهی را به دست آورد.
وی با بیان اینکه توسلات خود را هرچه میتوانید بیشتر کنید، ادامه میدهد: باید همه به یکدیگر تبریک عرض کنیم این توفیق الهی را که توانستیم بار دیگر وارد ماه رجب بشویم. ماه رجب یک فرصت تقرّب به ارزشهای الهی و تقرّب به ذات مقدّس پروردگار و فرصت خودسازی است. از ماه رجب قدردانی کنید؛ در این ماه توسلات خودتان به درگاه پروردگار عالم را هرچه میتوانید بیشتر کنید.
یاسا اضافه میکند: در ماه رجب دائم استغفار کنید. پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: در ماه رجب ، بسیار طلب آمرزش کنید؛ زیرا در هر ساعتى از این ماه، خداوند، عدهاى را از آتش مىرهانَد.
وی با بیان اینکه همه اقشار بهویژه جوانها از سنت حسنه اعتکاف در ماه رجب بیشتر استفاده کنند، میگوید: واقعاً چقدر منظره زیبا و معطّری است که جمع کثیری از جوانهای ما برخلاف سیرهی متعارف جوانهای دنیا که غرق در شهوات و تمایلات نفسانی هستند، روزها و شبهایی را روزهبگیرند؛ بروند در یک مسجدی بنشینند، اعتکاف کنند؛ شب و روزشان را ذکر و فکر و شنیدن معارف الهی و شنیدن احکام و مذاکرهی علم حقیقی – که علم توحید است – قرار دهند.
کارشناس اخلاق نمایندگی مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی در اصفهان میگوید: از ماه رجب برای تقویت بُعد معنویتگرایتان بهره ببرید. انسان مجموعهی ابعاد مختلف است؛ غرایز هست، امیال هست، نیازها هست؛ یک بُعد لطیف معناگرا هم در هر انسانی وجود دارد. این بُعد را اگر ما آحاد بشر بتوانیم در خودمان تقویت کنیم، بقیّهی ابعاد ما را هدایت خواهد کرد. آدمهای خبیثی که یا ظالماند، یا سفّاکاند، یا پولپرستاند، یا شهوتپرستاند، یا شکمپرستاند و ابعاد مادّی بر وجود اینها غلبه کرده، اینها کسانی هستند که آن بُعد معنویتگرا را در خودشان رشد ندادند. از ماه رجب باید برای تقویت این بُعد استفاده نمود.
اما اعمال خاصی که در ابن ماه واردشده و انجام آنها زمینهساز جلب رحمت الهی است چند چیز است؛ یاسا این اعمال را اینگونه تشریح میکند: اول آنها زیارت حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) است. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هر کس قبر حسین (علیه السلام) را در نخستین روز ماه رجب زیارت کند، خداوند، حتما او را مى آمرزد. عمل بعدی احیای شب اول ماه است و عمل سومی که در روایات، و سیره ائمه اطهار نسبت به پاسداشت آن تأکید شده روزه گرفتن در این ماه است تا جایی که پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: در بهشت، نهرى است که به آن، «رجب» مى گویند و سفیدتر از شیر و شیرین تر از عسل است. هر کس یک روز از ماه رجب، روزه بگیرد ، خداوند از آن نهر به او مىنوشانَد.
وی ادامه میدهد: البته اعمال این ماه منحصر به این سه مورد نیست بلکه اعمال متعددی در کتب ادعیه به خصوص در کتاب مفاتیحالجنان ذکر شده است.
نتیجه آنکه ماه رجب هم بهخودیخود یک فرصت طلایی برای رشد و تعالی معنوی است و هم آنکه دروازه ورود به ماه مهمانی خدا یعنی رمضان است و اگر در این ماه اعمالی ذکرشده برای آن است که کمکم آمادگی برای آن مهمانی بزرگ ایجاد شود و در ضمن آن به توصیههایی که در بالا از زبان بزرگان ذکر شد جامه عمل پوشانده شود.