روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان به نقل از خبرگزاری شبستان، در آستانه انتخابات حساس و مهم یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی هستیم. حضور مردم پای صندوقهای رای از افتخاراتی است که جمهوری اسلامی ایران برای این سرزمین کهن به ارمغان آورده است که مردم باید قدردان این نعمت باشند اما به هرحال وقتی فضای تبلیغات انتخاباتی در کشور حاکم می شود، ممکن است برخی کاندیداها یا طرفداران آنها اصول اخلاقی که در دین اسلام بر آن تاکید شده است را فراموش کنند و زیر پا بگذارند. به همین بهانه با «زهرا ابراهیمی» کارشناس مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی گفتگو کردیم. در ادامه این گفتگو را می خوانید.

الزامات اخلاقی دین اسلام در انتخابات چیست؟
دین مبین اسلام در رابطه با امور اجتماعی و سیاسی نیز همچون امور فردی برنامه دارد و این امور را به حال خود رها نکرده،  بلکه برای آن ها ضوابط و معیارهایی تنظیم نموده است.
 ازجمله ضوابط تاکید شده در امور سیاسی،  توجه به الزامات اخلاقی است.انتخابات نیز به عنوان مصداقی از فعالیت سیاسی شامل این الزامات می شود.
ازجمله شرایط مهم برای انتخاب افراد، مسئله ی شناخت است. اگرچه شناخت صد درصدی از ویژگی های افراد امکان پذیر نیست، اما شناخت نسبی و آگاهی نسبت به خط فکری و گرایش سیاسی آنها با توجه به سوابقشان امکان پذیر است.بنابراین نباید در امر انتخاب، مسئله ی شناخت را دست کم بگیریم.رصد کردن کاندیداها مبنی بر اینکه چه اندازه نسبت به الزامات اخلاقی دقیق و حساس هستند می تواند میزان شناخت ما را از آنها بالا برده و تصمیم گیری را برای ما راحت تر نماید.

برخی کاندیداها برای جلب توجه مردم شعارهایی می دهند که خودشان هم می دانند عملی نیست. این بی اخلاقی از دیدگاه اسلام چه جایگاهی دارد؟
بله از جمله بی اخلاقی های انتخاباتی اهل شعار بودن کاندیداتورهای انتخابات است.برخی از افراد با وجودی که می دانند آنچه می گویند شدنی نیست اما باز وعده ی آن را به مردم می دهند.وعده دادن های فراتر از اختیار، نوعی بی اخلاقیست که باید اصلاح گردد.
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
 لاَ تَعِدَنَّ أَخَاكَ وَعْداً لَيْسَ فِي يَدِكَ وَفَاؤُهُ .
 هرگز به برادرت وعده ای نده که انجام آن به دست تو نیست.)۱)
 مانور دادن بر روی توانمندیهای خود و پررنگ نمودن آنها بیش از حد واقعی، از دیگر بی اخلاقی های مشهود در امر انتخابات است. غلو و افراط گویی در امر تبلیغ به هیچ وجه جایز نیست.بعضی از کاندیداها به گونه ای در رابطه با ویژگی های مثبت خویش سخن می گویند که گویا کسی جز آنها از این ویژگی ها برخوردار نمی باشد.

متاسفانه در عرصه انتخابات ممکن است عده ای دست به تخریب رقبا بزنند.آیا این یک گناه کبیره نیست؟ نظر شما در این باره چیست؟
متاسفانه برخی افراد برای صعود خود، نقشه ی سقوط دیگران را می کشند.در جو انتخابات، هر کس باید متناسب با توانمندی های خود از برنامه ها واهداف خویش سخن بگوید و حیات سیاسی خویش را از طریق تخریب دیگران تضمین ننماید. داوطلبان انتخابات برای اثبات خویش به نفی رقیب نیاندیشند چرا که بدگویی و تهمت مولود نامبارک اندیشه ی حذف رقیب است.بنابراین از این حیث نیز باید دقت لازم را مبذول دارند که دچار گناه کبیره نشوند. تطمیع، تهدید و تخریب از دیگر بی اخلاقی های سیاسی است که به انتخابات سالم ضربه زده و آن را از جهت صحیح منحرف می سازد.

توصیه شما به نامزدهای انتخابات چیست؟
پرهیز از هیجانات نامناسب و واکنش های ناصحیح. خواه ناخواه به دلیل وجود رقیبان، شخص کاندیدا و طرفدارانش ممکن است فضاهایی را تجربه کنند که منجر به عصبانیت، خشم و جبهه گیری های متعدد باشد. لذا درک شرایط انتخابات و تلاش برای خودنگهداری همه جانبه از مهمترین فاکتورهای اخلاقی در این زمینه می باشد.
خداوند درقرآن می فرماید:
 وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا
 وبندگان خداى رحمان كسانى‏‌اند كه روى زمين به نرمى گام برمى‌دارند و چون بی‌خردان و نادانان ايشان را طرف خطاب قرار دهند به ملايمت پاسخ مى‏ دهند و با سلام و صلوات از آن می‌گذرند. (۲)
بنابراین علاوه بر اینکه انسان خود باید اخلاقی عمل کند،  در برابر بی اخلاقی دیگران نیز باید از بهترین روش ها بهره گیرد لذا پرهیز از تسویه حساب های سیاسی و یا شخصی در امر انتخابات بسیار ضروری است.
از دیگر اموری که می توان تحت عنوان الزامات اخلاقی در انتخابات از آن یاد نمود عمل به قانون است.توجه به قوانین و پایبند بودن به آن نیز می تواند انتخابات سالمی را رقم بزند چرا که با دور زدن قانون در زمان انتخابات،  نمی توان ادعای رعایت قانون بعد از انتخابات را داشت.
امام صادق عليه السّلام می فرمايند: مَنْ طَلَبَ الرِّئَاسَةَ هَلَكَ؛ كسی به دنبال رياست طلبی باشد هلاك می شود. (3)
با توجه به اینگونه روایات ریاست طلبی را می توان از دیگر آسیب های انتخاباتی برشمرد. افرادی که با هدف ریاست طلبی پا به عرصه ی انتخابات می گذارند زمینه ی شقاوت خود را فراهم می آورند.
ازدیگر الزامات اخلاقی در امر انتخابات پرهیز از اسراف است.
امام علی علیه السلام می فرمایند:
إعطاءُ المالِ في غَيرِ حَقِّهِ تَبذيرٌ و إسرافٌ
خرج كردن به ناحق مال ، حيف و ميل و اسراف است.(۴)
قطعا آنچه می تواند در قلوب مردم رسوخ کند خلوص نیت است و نه سفره های رنگین.
نامزدهای انتخاباتی به جای کنجکاوی در زندگی شخصی سایر کاندیداها بهتر است تنها بر ارائه ی برنامه های خود متمرکز شوند و در زندگی وحریم خصوصی دیگران وارد نشوند.بیان اسرار ‌خانوادگی‌ یکدیگر، افشای عکس و فیلم و ورود در زندگی شخصی افراد از مصادیق بی اخلاقی است و چنانچه کسی مستقیم یا غیر مستقیم مرتکب چنین اعمالی شود باید در مقابل خداوند پاسخگو باشد.

ممکن است عده ای به عکس یک شهید شاخص یا یک قهرمان ملی و… تمسک پیدا کنند برای جذب رای مردم. در این زمینه چه باید کرد؟
تمسک به نمادهای دینی و همسان سازی خویش با شخصیت های تاریخی برای تجمیع رای بیشتر نیز از جمله اموریست که باید از آن اجتناب نمود.گاهی برخی از طرفداران، به کاندیدای مورد علاقه ی خویش نسبت ها و عناوینی می دهند که حقیقتا با شخصیت آن شخص فرسنگها فاصله دارد. بنابراین در امر انتخابات پرهیز از این امور نیز امری ضروریست.
چنانچه انسان به انتخابات به عنوان امری سیاسی_عبادی نظرافکند در هر مقامی اعم از کاندیدا و یا عضو عادی، انتخابات را نوعی وظیفه تلقی کرده و به چشم یک عبادت به آن می نگرد.در عبادت نیز هرچقدر نیت خالص تر باشد آن عمل به پذیرش الهی نزدیک تر خواهد بود.

پی نوشت ها:
۱.تحف العقول عن آل الرسول علیهم السلام , جلد 1 , صفحه 367
۲. فرقان، آیه ۶۳
۳.بحارالانوار، ج10، ص246
۴ بحارالانوار، ج۶۶، ص۷۰۴،ح۱۱۵

مشاهده در خبرگزاری شبستان