وی درباره درستی و یا نادرستی این باور اظهار داشت: اگر شب یلدا به عنوان جشن گرفتن طولانی ترین شب سال باشد باور درستی است و اما اگر اعتقاد به الوهیت میترا و خورشید باشد و اگر به این قائل باشیم که این ها در عالم تاثیر استقلالی دارند، باور نادرستی است.
کارشناس مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی با اشاره به اینکه یلدا به معنای میلاد است، اظهارداشت: شب یلدا به معنای شب تولد الهه مهر میترا است و در حقیقت میترا همان الهه خورشید است، از آنجا که تاریکی، نماینده اهریمن بوده و دشمن به حساب می آمده است؛ در طولانی ترین شب سال، تاریکی اهریمن بیشتر شده و این شب به همین دلیل برای ایرانی‌ها نحس به شمار می آمده است لذا آنان آتش روشن می کردند تا بتوانند تاریکی شیطان و اهریمن را نابود کنند.
وی افزود: به نقل دیگری، این شب را چون همان شب یلدا و یا شب میلاد یعنی بازگشت مهر و میترا می‌دانستند و با آمدن مهر و میترا در حقیقت تاریکی اهریمن از بین می رفته، لذا اگر شب یلدا به این معنا باشد، این باور ریشه در شرک و بت پرستی و آیین های غلط دارد و از دیدگاه اسلامی چنین باوری قابل پذیرش نیست.
حجت الاسلام دهقانی تأکید کرد: اسلام درباره آداب و رسوم ملل مختلف نظر بسیار مساعدی دارد و هیچ جایی مخالفت صریحی با این آیین ها نکرده است.
وی گفت: زمانی که امیرالمومنین علیه السلام می خواستند مالک اشتر را به سمت مصر روانه کنند، آن هم مصری که پر از آیین ها و رسوم کهن بوده است، سفارش بسیار زیبایی به مالک اشترمی کنند و می فرمایند «ای مالک، سنت ها و آیین های نیکی را که بخش وسیعی از آن مردم آن سرزمین انجام می دهند و موجب الفت و دوستی بین آنها بوده است و موجب اصلاح رفتاری جامعه نیز می شود، را از بین مبر و روش جدیدی که به آیین های نیک و رسوم کهن آسیب وارد کند، را ایجاد نکن که اگر این کار را انجام دهی، کسانی که آن آیین نیک را ایجاد کرده بودند دارای اجر و پاداش بودند و گناه از بین بردن آن آیین ها به گردن تو خواهد بود.»
کارشناس اخلاق و تربیت مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی خاطرنشان کرد: اسلام برای پذیرفتن و یا نپذیرفتن آیین ها و رسوم مختلف ملاک هایی را معین کرده که از جمله این ملاک ها این است که اگر آیینی مخالف با کرامت انسانی یا دینی و اعتقادی اسلامی باشد؛ قابل قبول نیست ولی اگر آن آیین مخالف و آموزه‌های دینی نباشد، اشکالی ندارد.
وی ادامه داد: آتش پرستی، انجام لهو و لعب به عنوان شادی، رقص و پایکوبی و یا تجملاتی که منجر به اسراف و زیاده روی شود از نظر اسلام قابل پذیرش نیست.
حجت الاسلام دهقانی با بیان اینکه در اسلام با شب یلدا به معنای جشن گرفتن طولانی ترین شب سال هیچ مخالفتی نشده است، افزود: مگر اینکه فرهنگ‌ها و یا آیین های خرافی و باورهای غلط در آن وارد شود، بنابراین مناسب است در همین مناسبت ها به دستاوردهای نیک و یا بد این آیین‌ها توجه کنیم و از این شب که فرصتی است برای گرد هم آمدن خانواده ها و اقوام بهترین استفاده را بکنیم.
وی اسراف و تبذیر، چشم و همچشمی، لهو و لعب و بی عفتی ها را از پیامدهای منفی شب یلدا عنوان کرد و گفت: در برخی موارد شب یلدا بهانه ای برای رعایت نکردن احکام شرعی و بر پا کردن لهو و لعب های غیرمجاز شده است و افراد با شوخی های زننده و پوشش های نامناسب و به بهانه شب یلدا، احکام شرعی را زیر پا می گذارند.
این محقق حوزوی به دستاوردهای مثبت شب یلدا نیز اشاره کرد و گفت: انجام صله رحم و دید و بازدید با بزرگ‌ترها و اقوام و خویشان، بیان خاطرات و خواندن شعرهای حکمت آمیز، توجه به آیات الهی در طبیعت، استفاده و توجه به دقایق عمر از دستاوردهای مثبت شب یلدا می تواند باشد.
وی اضافه کرد: با توجه به کوتاهی عمر و طولانی شدن چند ثانیه ای یک شب و توجه مردم به ارزشمند بودن لحظات و شادی کردن برای آن، ای کاش درس می گرفتیم که استفاده از دقایق لحظات عمر چقدر می‌تواند برای ما شادی آفرین باشد.
حجت‌الاسلام دهقانی با بیان اینکه رسول خدا فرمودند ساعتی در جلسات گفتگوی علمی نشستن نزد خدا بهتر است از عبادت هزار شب که در هر شب هزار رکعت نماز گزارده شود، تصریح کرد: بنابراین می‌توان دورهمی های خانوادگی در شب یلدا را به این سمت نیز سوق داد و از آن بیشتر بهره برد.
