فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِكَ الَّذينَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِكَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ
نهادینه سازی آزادی و تضارب آراء با رعایت اخلاق ومنطق گفتگو
از مهمترین عوامل سعادت انسان و جامعه انسانی رشد واعتلای علم و شفاف بودن و آزاد بودن مباحث علمی است.یک انسان غیر حضرات معصومین(علیهم صلوات الله) اگر چه در بسیاری از زمینه ها دقت لازم و کافی را داشته باشد اما حداقل ممکن است گرفتار خطا یا غفلت در برخی از زوایای فهم مساله و یا ارائه آن گردد.رویکرد های متفاوت به یک مساله و در نهایت نگاه جامع گرایانه امروز لازمه تعامل و رشد تفکر و اندیشه است.
با توجه به آیه فوق الذکر توجه به چند نکته در تضارب آراء و منطق گفتگولازم است.
الف) زمینه سازی ارائه نظرات:شنیدن نظرات دیگران در صورتی ممکن است که زمینه طرح آن فراهم شده باشد باید نظرات مختلف مطرح گردد تا بتوان بهترین نظریه را انتخاب کرد.اصلی ترین عامل ترغیب دیگران برقراری دیالوگ گفتگوهای هم سطح نه از بالا به پایین است که افراد متمایل به شرکت در بحث می کند و الا گفتگوهای دستوری یا تحکمی نتیجه بخش نخواهد بود.
ب) مباحثه تمرین شنیدن نظرات دیگران:باید قبل از ورود به مباحث جدی گفتگو و مناقشات علمی فرد در فضای تمرین گفتگو داشته باشد.از بهترین سنت های جاری حوزه های علمیه مباحثه علمی طلاب است که افراد مشق تضارب آراء را انجام می دهند و سعی می کنند نظرات و دیدگاههای مخالف را با حوصله و در فضای دوستانه بشنوند و پاسخ گویند تا در سطح کلان و جامعه توان و مهارت شنیدن و پاسخ گفتن را داشته باشند.
ج) تصحیح اندیشه و تولید علم:توجه به مساله علمی از زوایای مختلف با نگاههای متفاوت و شنیدن نظرات دیگران موجب تصحیح اندیشه و رفع خطاهای ذهنی می گردد و علاوه برآن می تواند به تولید علم نیز کمک کند.
د) جلوگیری از جزم اندیشی:تضارب آرائ موجب خواهد شد انسان با شنیدن نکات دیگران،از عقل و فهم آنها بهره ببرد و چه بسا متوجه گردد که گرفتار جهل مرکب است و یا حداقل در برخی از فروغ مساله دچار خطا است.
مراجعه به سیره اهل بیت (علیهم السلام)و مناظرات و گفتگوهای آنان با ادیان ومذاهب مختلف بهترین الگوی منطق گفتگو است.
صبر و حلم و رعایت ادب بدون حتی کوچکترین توهینی توان علمی از خصوصیات بارز مناظرات است به گونه که حتی اگر فرد متقابل از لحاظ اعتقادی بر مواضع خود لجاجت می کرد اما شیفته اخلاق و علم امام می گردید.
کرسی های آزاد اندیشی در حوزه روش و تمرین نهادینه کردن تضارب آراء است.
نهادینه سازی آزادی و تضارب آراء با رعایت اخلاق ومنطق گفتگو
از مهمترین عوامل سعادت انسان و جامعه انسانی رشد واعتلای علم و شفاف بودن و آزاد بودن مباحث علمی است.یک انسان غیر حضرات معصومین(علیهم صلوات الله) اگر چه در بسیاری از زمینه ها دقت لازم و کافی را داشته باشد اما حداقل ممکن است گرفتار خطا یا غفلت در برخی از زوایای فهم مساله و یا ارائه آن گردد.رویکرد های متفاوت به یک مساله و در نهایت نگاه جامع گرایانه امروز لازمه تعامل و رشد تفکر و اندیشه است.
با توجه به آیه فوق الذکر توجه به چند نکته در تضارب آراء و منطق گفتگولازم است.
الف) زمینه سازی ارائه نظرات:شنیدن نظرات دیگران در صورتی ممکن است که زمینه طرح آن فراهم شده باشد باید نظرات مختلف مطرح گردد تا بتوان بهترین نظریه را انتخاب کرد.اصلی ترین عامل ترغیب دیگران برقراری دیالوگ گفتگوهای هم سطح نه از بالا به پایین است که افراد متمایل به شرکت در بحث می کند و الا گفتگوهای دستوری یا تحکمی نتیجه بخش نخواهد بود.
ب) مباحثه تمرین شنیدن نظرات دیگران:باید قبل از ورود به مباحث جدی گفتگو و مناقشات علمی فرد در فضای تمرین گفتگو داشته باشد.از بهترین سنت های جاری حوزه های علمیه مباحثه علمی طلاب است که افراد مشق تضارب آراء را انجام می دهند و سعی می کنند نظرات و دیدگاههای مخالف را با حوصله و در فضای دوستانه بشنوند و پاسخ گویند تا در سطح کلان و جامعه توان و مهارت شنیدن و پاسخ گفتن را داشته باشند.
ج) تصحیح اندیشه و تولید علم:توجه به مساله علمی از زوایای مختلف با نگاههای متفاوت و شنیدن نظرات دیگران موجب تصحیح اندیشه و رفع خطاهای ذهنی می گردد و علاوه برآن می تواند به تولید علم نیز کمک کند.
د) جلوگیری از جزم اندیشی:تضارب آرائ موجب خواهد شد انسان با شنیدن نکات دیگران،از عقل و فهم آنها بهره ببرد و چه بسا متوجه گردد که گرفتار جهل مرکب است و یا حداقل در برخی از فروغ مساله دچار خطا است.
مراجعه به سیره اهل بیت (علیهم السلام)و مناظرات و گفتگوهای آنان با ادیان ومذاهب مختلف بهترین الگوی منطق گفتگو است.
صبر و حلم و رعایت ادب بدون حتی کوچکترین توهینی توان علمی از خصوصیات بارز مناظرات است به گونه که حتی اگر فرد متقابل از لحاظ اعتقادی بر مواضع خود لجاجت می کرد اما شیفته اخلاق و علم امام می گردید.
کرسی های آزاد اندیشی در حوزه روش و تمرین نهادینه کردن تضارب آراء است.
به نظرم در کرسی های آزاد انیشی حوزه 2 اتفاق خواهد افتاد:
الف) تمرین آزاد اندیشی و احترام به طرف مقابل و هنر شنیدن و تحمل نظرمقابل با رعایت ادب مهمترین دستاورد کرسی های آزاد اندیشی است که نیازمند مشق فراوان تا نهادینه شدن آن هستیم.
طلاب جوان با روحیه علمی و انقلابی نیازمند گفتگوهای عالمانه و مودبانه هستند تا در سطح جوامع مختلف با همین الگو به توسعه معارف دینی بپردازد.
ب) ارائه نظرات جدید و روشنگرانه دستاورد دوم کرسی های آزاد اندیشی است که ظرفیت بیان وارائه نظریه جدید را فراهم می کند که در راستای تولید علم می تواند قدم موثری برای حوزه های علمیه باشد.
